جایگاه نقد منابع در کتاب‏های تاریخ سازمان سمت: ارائه یک پیشنهاد

مولفه ‏های نظام آموزش دانشگاهی را می‏توان به دانشجو، استاد، ساختارهای آموزشی و محتوای آموزشی تقسیم کرد. در این میان کتاب‏های درسی دانشگاهی به عنوان یکی از مهم تر اجزای محتوای آموزشی به دلیل ایفای نقش واسط بین استاد و دانشجو از جایگاه ویژه‏ای در آموزش برخوردارند. این پژوهش با توجه به اهمیت کتاب‏های درسی دانشگاهی در انتقال دانش در تمام اجزایش (داده‏ها، نظریه‏ها، روش‏شناسی، روش) با استفاده از روش تحلیل محتوا به دنبال بررسی و تحلیل کتاب‏های درسی دانشگاهی رشته تاریخ از حیث التفاتشان به نقد منابع براساس روش‏شناسی نقد تاریخی منابع است. از آنجا که سازمان سمت متولی اصلی تدوین و انتشار کتاب‏های درسی دانشگاهی است، کتاب‏های منتشرشده از سوی این سازمان به عنوان منابع درسی دانشگاهی رشته تاریخ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان می‏دهد که از بین 38 عنوان کتاب مرتبط با سرفصل‏های درسی تنها در 10 عنوان کتاب، فصل یا قسمتی برای معرفی و نقد منابع تاریخی اختصاص داده شده است. در بین کتاب‏ها و صفحاتی که به معرفی و نقد منابع پرداخته‏اند، تنها دو کتاب به مبحث نقد منابع ورود کرده‏ و بقیه صرفا به معرفی منابع بسنده کرده‏اند. به همین دلیل به نظر می‏رسد در تالیف کتاب‏های درسی تاریخ التفات چندانی به نقد منابع نشده است و این امر می‏تواند بر مهارت‏های تفکر انتقادی و برخورد پرسشگرانه و فعال دانشجو با منابع تاریخی تاثیری منفی داشته باشد. لذا پیشنهاد می‏شود در تالیف کتاب‏های درسی تاریخ، فصلی برای نقد منابع براساس نقد تاریخی در کنار نقد برخی از روایت‏های تاریخی اختصاص یابد.