تاثیر شدت های مختلف شاخه زنی درختان حرا (Avicennia marina (Forssk.) Vierh.) بر زادآوری و رویش توده
مانگروها، یکی از پوششهای مهم و اثرگذار بومسازگان ماندابی هستند که همیشه سبز و مقاوم به شوری بوده و در پهنههای جزرومدی نواحی گرمسیری و نیمهگرمسیری رویش میکنند، بهطوریکه به شرایط شوری زیاد، باد، محیط غیرهوازی خاک و جزرومدهای با ارتفاع زیاد سازگار شده اند. باوجود خدمات محیط زیستی فراوان، این جنگلها از بومسازگانهای در حال تهدید در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری محسوب میشوند که نسبت به فعالیتهای بشری و تغییرات آب و هوایی بسیار آسیبپذیر بوده و در معرض تهدید هستند. در طول سالیان اخیر، تخریب زیستگاههای مانگرو درنتیجه توسعه سواحل، آلودگی، آبزیپروری، قطع و بهره برداری و تهیه سوخت، با شدت بیشتری انجام گرفته و منجر به کاهش شدید مساحت جنگلهای مانگرو شده است. یکی از مهمترین تهدیدهای انسانی در جنگلهای مانگروی استان هرمزگان، شاخهزنی حرا (Avicennia marina) توسط افراد بومی بهمنظور تعلیف دام است. درصد اهمیت شاخهزنی در هرمزگان نسبت به سایر تهدیدها بسیار بیشتر است، بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تاثیر شدتهای مختلف شاخهزنی بر ویژگیهای زایشی و رویش توده جنگلی میباشد.
مواد و روش ها: محل اجرای طرح (منطقهای به طول 180 متر در امتداد ساحل و طول جنگل مانگرو، در امتداد بالاترین و پایین ترین سطح جزرومد) بود. این طرح در قالب آماری کاملا تصادفی با 4 تیمار و 10 تکرار در قطعات نمونه بهطول 40 و عرض 25 متر در امتداد شیب اراضی ساحلی انجام شد. در هر قطعه نمونه و در امتداد قطر آن، 10 درخت حرا که قطر تاج آن بیشتر از 2 متر بود، انتخاب شد و تیمارهای شاخهزنی با درصدهای (صفر، 10، 20 و 30 درصد) بر روی آنها اجرا شد (40 درخت). قابل ذکر است که قطر در ارتفاع 30 سانتیمتر و ارتفاع درختان نمونه، وضعیت زادآوری اطراف درختان نمونه، قطر و ارتفاع درختان اطراف، پیش از شاخهزنی و 5 سال پس از شاخهزنی، اندازهگیری شد و با استفاده از تجزیه واریانس یکطرفه مقایسه شد.
یافته ها:
نتایج نشان داد میزان رشد ارتفاعی و قطری درختان نمونه، در تیمار شاهد با مقادیر 45/0 متر و 37/2 سامتیمتر بیشترین مقدار را داشت و بهطور معنیداری بیشتر از تیمارهای 20 (23/0 متر و 94/0 سانتیمتر) و 30 درصد (17/0 متر و 52/0 سانتیمتر) بود. همچنین، مقدار زادآوری در اطراف درختان نمونه با انجام شاخهزنی کاهش معنیداری داشت. زادآوری در تیمار شاهد با مقدار 093/0 اصله نهال در متر مربع، بیشترین مقدار را داشت، در حالیکه در تیمار شاخهزنی 30 درصد، کمترین مقدار (031/0 اصله نهال در متر مربع) مشاهده شد. قابل ذکر است بهترتیب تعداد صفر، 3، 5 و 8 نونهال خشکیده ≤ 5 سانتیمتر، در طول 5 سال، درتیمارهای شاهد، 10، 20 و 30 درصد شاخهزنی مشاهده شد. در بررسی اثر شاخهزنی بر رویش درختان اطراف درخت نمونه، اثر معنیداری مشاهده نشد.
نتیجه گیری:
درمجموع، نتایج پژوهش پیش رو نشان داد درختان حرا، بسیار حساس به دخالت انسانی و شاخهزنی بوده و بهشدت واکنش نشان میدهند. این واکنش بهصورت کاهش ویژگیهای رویشی و تولید نهال در اطراف درختان شاخهزنیشده، در عرصه رویشگاه نمایان شد.
مانگرو ، خصوصیات رویشی ، بندر خمیر ، هرمزگان
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.