ادبیات فرجام گرا یا آخرالزمانی (آپوکالیپسی) در شعر معاصر و انقلاب اسلامی

ادبیات فرجام گرا یا آخرالزمانی ادبیاتی است که بر پایه پیش گویی های آخرالزمانی شکل گرفته. این نوع ادبی به آنچه در فرجام جهان رخ خواهد داد و نیز به موضوعاتی مثل «آخرالزمان»، «رستاخیز»، «وقوع فاجعه»، «منجی» و... می پردازد. نمونه هایی از این ادبیات را می توان در شعر معاصر فارسی دید. در این مقاله، با مقایسه مضامین آپوکالیپسی در شواهدی از شعر معاصر و شعر انقلاب اسلامی، وجه تمایز این دو بررسی شده است. مطالعه اشعار احمد شاملو، فروغ فرخزاد، مهدی اخوان ثالث و سهراب سپهری روشن می سازد که در بینش آن ها، عمدتا، نگاهی یاس آمیز به فرجام جهان وجود دارد؛ درحالی که از منظر شاعران انقلاب اسلامی آینده جهان بسیار روشن است. نیز معلوم می شود اشعار فرجام گرایانه در ادبیات انقلاب اسلامی بر مبنای پیش گویی های قرآن کریم و فرهنگ اسلامی شکل گرفته است، حال آنکه در شعر معاصر از مفهوم خواب ،رویا و الهام شاعرانه استفاده شده است.