زمین شناسی و سنگ شناسی آتشفشانی و توده نفوذی پلاژیوگرانیتی در ناحیه زاغ دره، کمپلکس افیولیتی اسفندقه- فاریاب، جنوب خاور ایران

ناحیه زاغ دره در مجموعه افیولیتی صوغان - آبدشت از کمپلکس آمیزه رنگین اسفندقه- فاریاب در جنوب خاوری زون سنندج- سیرجان، با رخنمون های گسترده از گدازه های مافیک-متوسط و یک توده نفوذی فلسیک معرفی می شود. سنگ های آتشفشانی، کالک آلکالن تا تولییتی و متالومین هستند و در نمودار بهنجارشده نسبت به کندریت، تهی شدگی نسبی در عناصر خاکی کمیاب سبک و الگوی کمابیش تخت برای عناصر خاکی کمیاب سنگین به نمایش می گذارند؛ نسبت La/Yb)N) برای بیشتر نمونه ها کمتر از یک است. سنگ های آتشفشانی زاغ دره، از نظر شیمیایی قابل مقایسه با مجموعه های آتشفشانی زون فرافرورانش هستند. توده نفوذی زاغ دره، بافت چیره پورفیری دارد که با درشت بلور های پلاژیوکلاز و کوارتز، و کمتر از آن هورنبلند، در خمیره ای کوارتز- فلدسپاتی خودنمایی می کند. نمونه های معرف از این توده، در نمودار نورماتیو An-Ab-Or در محدوده تونالیت-ترونجمیت قرار می گیرند. توده نفوذی زاغ دره، کالک آلکالن تا تولییتی و پرآلومین است و با غنی شدگی نسبی از Na2O و CaO و تهی شدگی از K2O و Rb و دیگر عناصر لیتوفیل با شعاع یونی بزرگ، و همچنین نسبت پایین K2O/Na2O و نسبت بسیار پایین Rb/Sr و تهی شدگی از عناصر خاکی کمیاب سبک LREE مشخص می شود که از ویژگی های معمول پلاژیوگرانیت های اقیانوسی است. نتایج حاصل و مقایسه آن با دیگر مجموعه های افیولیتی نشان می دهد که رخداد توده های پلاژیوگرانیتی با ویژگی های کانی شناسی و ژیوشیمیایی کمابیش مشابه، پدیده ای تکرارشونده در مجموعه های افیولیتی زون های فرافرورانش و همبسته با فرایندهای موثر در زایش و تحول این مجموعه ها است.