تحلیل جامعه شناختی تاثیرات برنامه های پنج ساله توسعه بر نهاد خانواده: با تاکید بر آسیب های آن

با توجه به اینکه در آستانه تدوین برنامه هفتم توسعه هستیم، بررسی و آسیب شناسی برنامه های گذشته در مواجهه با مسایل خانواده و ارزیابی رویکرد اتخاذ شده، به منظور اصلاح فرایند تدوین هرچه کارشناسی تر برنامه هفتم حایز اهمیت است از این رو در مطالعه حاضر به تحلیل جامعه شناختی تاثیرات برنامه های پنج ساله توسعه بر نهاد خانواده؛ با تاکید بر آسیب های آن پرداخته شد.

روش مطالعه حاضر کیفی و در آن از تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. جامعه آماری این مطالعه را اسناد رسمی و کتابخانه ای  و صاحب نظران تشکیل می دادند. نحوه انتخاب مبتنی بر روش نمونه گیری هدفمند بود و بر مبنای اشباع نظری 11 سند مرتبط با موضوع پژوهش بررسی و با 15 نفر مصاحبه شد. ابزار گردآوری اطلاعات چک لیست و مصاحبه بود است. در این مطالعه برای ارزیابی نتایج به دست آمده از معیارهای قابلیت اطمینان، اعتبار، قابلیت انتقال و تاییدپذیری استفاده شد. سرانجام تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش کدگذاری پیشینی (قیاسی) استفاده شد.

با تحلیل برنامه های اول تا ششم توسعه 5 مضمون اصلی حمایت از خانواده، فرزند آوری، حمایت از زنان سرپرست خانوار، اصلاح ساختار تصمیم ساز زنان و خانواده و حمایت از گروه های آسیب پذیر شناسایی شد. برنامه های توسعه از نظر محتوایی در ارتباط با نهاد خانواده ایرادات متعددی دارد و با ارزیابی مهم ترین شاخص های برنامه های توسعه مشخص شد طلاق روند افزایشی، فرزندآوری و به موازات آن ازدواج روند کاهشی داشته است.

این نتیجه نشان از این دارد که برنامه های توسعه بر نهاد خانواده نه تنها اثر مثبت قابل توجهی نداشته اند بلکه به طور منفی بر نهاد خانواده موثر بوده اند.