تجزیه مرکب اثر محلول‏پاشی سولفات پتاسیم بر میزان عناصر بافت و عملکرد ژنوتیپ‏های پنبه تحت شرایط آبیاری با آب شور

شرایط شوری و به خصوص آبیاری با آب شور ممکن است جذب یونها توسط گیاه را با اختلال مواجه نموده و منجر به کاهش میزان عملکرد گیاه گردد. از طرفی کاربرد سولفات پتاسیم تحت این شرایط اثرات منفی تنش شوری را کاهش داده و منجر به افزایش عملکرد می‏گردد. از این رو این مطالعه به منظور بررسی اثر آبیاری با آب شور بر روابط یونی و عملکرد وش پنبه طی یک آزمایش دو ساله در ایستگاه تحقیقات شوری رودشت اصفهان اجرا شد.

این آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش کرت های اصلی شامل تیمارهای آبیاری 4 (شاهد)، 8 و 12 دسی‏زیمنس بر متر و کرت‏های فرعی شامل تلفیق فاکتوریل سه ژنوتیپ (ژنوتیپ موتانت ال ام 1673، ال ام 1303 و شایان) با محلول‏پاشی سه سطح سولفات پتاسیم به میزان 2، 4 و 6 کیلوگرم در 1000 لیتر آب در هکتار و شاهد (آب) انتخاب شدند.

نتایج نشان داد اثر اثر تیمار های شوری آب و رقم و همچنین اثر متقابل سال*شوری*رقم*محلول پاشی بر میزان کلسیم ساقه و برگ، کلر ساقه و برگ، پتاسیم ساقه و برگ، سدیم ساقه و برگ و عملکرد وش معنی دار شد. همچنین اثر ساده تیمار محلول پاشی سولفات پتاسیم بر صفات کلسیم ساقه، کلر برگ، پتاسیم ساقه و برگ، سدیم ساقه و برگ و عملکرد وش معنی دار شد. در دو سال آزمایش افزایش شوری آب آبیاری سبب افزایش مقدار عناصری از قبیل کلسیم، سدیم و کلر در ساقه و برگ شد ولی محتوای پتاسیم را کاهش داد. نتایج نشان داد در سال اول آزمایش بالاترین میزان کلسیم ساقه به میزان 1/4 میلی‏ گرم بر گرم متعلق به تیمار آبیاری با آب دارای شوری 12 دسی زیمنس بر متر در ژنوتیپ ال ام 1303 و محلول پاشی 6 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بود. در سال دوم میزان کلسیم در بافت ساقه و برگ پنبه در تیمار آبیاری با آب دارای شوری 12 دسی زیمنس بر متر و رقم ال ام 1303 و به ترتیب در تیمار محلول پاشی 4 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم (16/3 میلی گرم بر گرم) و محلول پاشی 6 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم (33/4 میلی گرم بر کیلوگرم) به دست آمد. در سال اول آزمایش بالاترین میزان کلر ساقه به مقدار 23/4 میلی گرم بر گرم در تیمار آبیاری با آب دارای شوری 12 دسی زیمنس بر متر و در رقم ال ام 1303 و با محلول پاشی 4 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم به دست آمد. در سال دوم محتوای کلر ساقه و برگ پنبه در تیمار آبیاری با آب دارای شوری 12 دسی زیمنس بر متر و رقم ال ام 1303 و به ترتیب در تیمار محلول پاشی 4 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم (23/3 میلی گرم بر گرم) و محلول پاشی 6 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم (92/5 میلی گرم بر کیلوگرم) به دست آمد. در هر دو سال نیز میزان پتاسیم ساقه و برگ با افزایش شوری آب آبیاری کاهش یافت در حالی که محلول پاشی سولفات پتاسیم منجر به کاهش آن گردید. در سال اول و دوم بیشترین میزان عملکرد وش به ترتیب به میزان 3918 و 3696 کیلوگرم در هکتار متعلق به ژنوتیپ ال ام 1303 در سطح شوری 4 دسی زیمنس بر متر بود. کاربرد برگی سولفات پتاسیم نیز میزان عملکرد وش را افزایش داد به طوری که بالاترین میزان عملکرد وش به مقدار 3016 کیلوگرم در هکتار متعلق به تیمار کاربرد 6 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بود.

نتیجه‏ گیری: 

در کل نتایج این مطالعه نشان داد عملکرد وش در ژنوتیپ ال ام 1303 تحت شرایط شور و غیر شور با محلول‏پاشی سولفات پتاسیم افزایش یافت. از این رو می‏توان بیان داشت که جهت بهبود روابط یونی در پنبه و رسیدن به بالاترین میزان عملکرد می توان در شرایط شور بودن آب منطقه از رقم ال ام 1303 و محلول پاشی سولفات پتاسیم بهره برد