مقایسه آلکالوئیدهای پایه های نر و ماده ارمک کبیر (Ephedra major Host.) و ارمک میانه (Ephedra intermedia Schrenket.)

گونه های مختلف ارمک ها دو پایه بوده، و این دو پایه از نظر شکل ظاهری مشابه هستند. این گیاهان دارویی سرشار از متابولیت های ثانوی مانند آلکالویید می باشند. هدف تحقیق حاضر مطالعه آلکالوییدهای دو پایه دو گونه ارمک کبیر و میانه برای شناسایی پایه نر و ماده در دوران اولیه رشد بود. در خرداد ماه 1397، شاخساره پایه های نر و ماده زمان گلدهی ارمک کبیر(Ephedra major Host.)، از بیجار کردستان و ارمک میانه (E. intermedia Schrenket.)، از ساوه جمع آوری شدند. از شاخساره پایه های نر و ماده عصاره آلکالوییدی آماده و ترکیبات عصاره ها با کروماتوگرافی لایه نازک و گازکروماتوگرافی جرمی مورد مطالعه قرار گرفتند. کروماتوگرافی لایه نازک آلکالویید شاخساره پایه های نر و ماده ارمک کبیر و ارمک میانه نشان داد که دو پایه از نظر نوع آلکالویید با یکدیگر متفاوت هستند. گازکروماتوگرافی جرمی نشان داد که در عصاره آلکالوییدی پایه های ماده و نر ارمک کبیر، به ترتیب بیش از 24 و 28 آلکالویید و در ارمک میانه به ترتیب 19 و 20 آلکالویید با بیش از mgg-1dw2/0 وجود دارد. بیشترین آلکالویید پایه ماده ارمک کبیر، 2-اوگسازولیدینون و سه آلکالویید دارویی مهم افدرین، آمفتامین و سروتونین و بیشترین آلکالوییدها در پایه نر پزدوافدرین، افدرین و 2-اوگسازولیدینون بود. بیشتر آلکالویید ها در دو پایه متفاوت بودند. آلکالوییدهای افدراوکسان، تترامتیل اوریک اسید، ارگوتامین و فن دیمترازین، چهار آلکالویید دارویی مهم در پایه ماده ارمک میانه بودند. بیشتر آلکالوییدهای پایه نر و ماده ارمک میانه متفاوت بودند. در هر دو پایه ارمک میانه، افدرین و پزدوافدرین، مشاهده نشد. دو گونه ارمک کبیر و میانه و پایه های نر و ماده، هر یک از نظر آلکالوییدها و دیگر مواد موثر، با هم متفاوت بوده و با نظر گرفتن یک آلکالویید متفاوت، می توان آنها را در دوران اولیه رشد شناسایی کرد.