تبیین و مقایسه پیش ‎فرض ‎های جهان‎ بینی در رویکرد‎های اسلا‎می و غربی: کاربرد در سازمان و مدیریت

جهان‎بینی و یا به عبارتی نوع برداشت، دریافت و احساس درباره هستی و محیط پیرامون خود، در رویکرد اسلام و غرب تفاوت‎ های بنیادی دارد که بر رسالت سازمان‎ها در دو رویکرد تفاوت‎هایی‎ ایجاد می‎کند. لذا هدف‎ این مطالعه تبیین و مقایسه پیش ‎فرض ‎های جهان‎ بینی در رویکرد‎ اسلا‎می و رویکردهای رایج غربی و کاربرد آن در سازمان و مدیریت است. در ‎این راستا ابتدا ‎جهان‎بینی اسلا‎می با ‎جهان‎بینی غربی براساس مفروضات معرفت‎ شناسی، هستی‎ شناسی، انسان‎ شناسی، روش‎ شناسی و ارزش‎ شناسی مقایسه شده و سپس کاربرد آن در سازمان و مدیریت بیان گردیده و در نهایت نتیجه ‎گیری انجام شده است. برای دست‎یابی به ‎این هدف از روش تبیینی−تحلیلی و ابزار گرد‎آوری داده ‎ها از نوع اسنادی استفاده شده است. براساس تتبعات صورت گرفته و مقایسه‎ های انجام شده مشخص شد که جهان‎ بینی اسلا‎می و غربی در این پیش ‎فرض‎‎ها تفاوت‎‎ های ریشه‎ای دارند و همین تفاوت‎‎هاست که باعث شده نگاه‎‎ ها به ‎جهان و محیط پیرامون و در نهایت نوع نگاه به سازمان و مدیریت متفاوت باشد. براساس نتایج در جهان‎ بینی غربی انسان موجودی مادی است و در رابطه با انسان‎های دیگر معنا می‎شود؛ ولی در رویکرد اسلامی انسان موجودی چند بعدی است که هویتش را از خدا به‎ دست می‎ آورد. علی‎رغم معرفت‎ شناسی ‎‎های رایج در غرب، رویکرد اسلامی مبتنی بر رویکرد عقل‎ گرایی خلاقانه است. در هستی‎ شناسی رویکرد غربی متفاوت به هستی و جهان می‎نگرند؛ ولی در رویکرد اسلام خالق تمام جهان و هستی خداست. در رویکرد اسلامی تک ثرگرایی روش ‎شناختی وجود دارد و در بحث ارزش ‎شناسی بحث نیت مطرح می‎شود. بر این اساس مدل مدیریت اسلامی تنها براساس جهان‎ بینی اسلامی می‎تواند امکان پذیر شود و تناقض در نوع جهان‎ بینی و نحوه مدیریت می‎تواند پیامدهای نامناسبی برای سازمان داشته باشد.