بازنمایی توسعه در رمان «ره‎ش»

رضا امیرخانی در«ره‏ش» توسعه نامتوازن شهری را برآمده از نگاه فن‎سالاری مدیران می‎داند و آسیب‏های آن را از دید سنت‏گرایان به‎تصویر می‎کشد. هدف پژوهش، چگونگی بازنمایی الگوی توسعه در منازعه نگاه‏های سنتی و فن‎سالاری براساس روش نقد درونی ودیدگاه‎های انتقادی مکتب فرانکفورت درباره سلطه تکنولوژی بر زندگی انسان است. گفتمان سنت‎گرایی و فن‏سالاری در قالب شخصیت‏های زن و مرد داستان و تفاوت‏های هویتی آنان، متقابل بازنمایی شده است. علا نماد فن‎سالاری، مدافع توسعه‏تکنوکراتیک و نوسازی است. لیا نماد سنت، حامی ساختارهای گذشته و منتقد تسلط سیستم و ساختارهای مدرن بر محیط‎زیست است. سیر داستان، گفتمان سنت را معقول‎تر و موجه‏تر نشان می‏دهد، گرچه در برابر قدرت فن‎سالاری، ضعیف و ناموفق جلوه می‎شود؛ به‏ویژه اینکه قدرت اجرایی گفتمان فن‏سالاری، بیشتر است و سنت با چالش‎های بیشتری روبه‏روست. امیرخانی، از مصادیق توسعه تکنوکراتیک فقط به زیرساخت‏های شهری پرداخته و بلندمرتبه‏سازی‏ها را عامل اصلی نامتوازنی شهر مطرح کرده است. ایدیولوژی سنت‎گرایی نیز با آمیزه‎ای از مذهب، درویش‎مسلکی، حس‎های نوستالژیک و دغدغه‎های زیست‎محیطی بازنمایی شده است. تمرکز برناکارآمدی توسعه تکنوکراتیک، خلاصه شدن آسیب‏های فرهنگی توسعه تکنوکراتیک در بی‎توجهی به برخی از آداب و رسوم قدیمی، کم‏رنگ بودن وجه منازعه فکری و نظام معنایی دو گفتمان، خلط مفهومی و مشخص نبودن رویکرد دقیق هریک از گفتمان‎ها، ربط منطق منفعت‏طلبی به مدیران فن‏سالار، نگرش‎ها وکنش‎های متناقض شخصیت‎ها، غفلت از معضلاتی مانند افزایش حاشیه‏نشینی، شکاف‏های طبقاتی و... داستان را با بازنمایی آشفته و ناقص از نقش گفتمان‎ها در وضعیت بحرانی الگوی توسعه شهری مواجه کرده و دورنمایی از سردرگمی در برنامه‏های توسعه ایران را نشان داده است.