ارائه الگوی تاثیر حساسیت اخلاقی و عوامل مرتبط با آن بر کیفیت پژوهش اعضای هیات علمی

حساسیت اخلاقی یکی از معیارهای صلاحیت حرفه ای پژوهشگران است که بر عملکرد اخلاقی پژوهشگر موثر می باشد. از آنجاییکه رعایت اصول و قوانین اخلاق عاملی موثر در ارایه نتایج با کیفیت پژوهش است، لذا این مطالعه با هدف بررسی حساسیت اخلاقی و مولفه های آن بر کیفیت پژوهش در بین اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی کلان منطقه یک انجام شد.

این مطالعه مقطعی، بر روی 320 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی کلان منطقه یک (گیلان، مازندران، گلستان، بابل، شاهرود، سمنان) که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند، انجام گردید. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه های حساسیت اخلاقی و کیفیت پژوهش جمع آوری گردید. پرسشنامه حساسیت اخلاقی شامل 50 سوال و دو بعد «عملکردی و فردی» است که هر کدام شامل 4 حیطه می باشند. پرسشنامه محقق ساخته کیفیت پژوهش نیز شامل 31 سوال و 4 حیطه می باشد که برحسب لیکرت از 1 تا 5 نمره گذاری شدند. حساسیت اخلاقی بر اساس سابقه کار، درجه علمی و جنسیت در بین پژوهشگران مورد مقایسه قرار گرفت. سپس تاثیر هر مولفه در حساسیت اخلاقی بر کیفیت پژوهش بررسی گردید.

از 320 نمونه مورد مطالعه 223 نفر مرد (69/7%) و 97 نفر زن (30/3%) زن بودند. در افراد با سابقه کمتر از 10 سال میانگین نمره صداقت (3/21±15/74)، رفتار اخلاقی (5/74±30/50)، پاسخگویی (5/64±33/81)، تصمیم گیری (4/28±23/62) و ارتباطات بین فردی (3/56±18/66) بود که در مقایسه با سابقه بالای 10 سال، بیشتر بود (0/01>p). از بین ابعاد حساسیت اخلاقی، بعد صداقت و ضابطه مداری بر کیفیت پژوهش تاثیر مثبت و معنی داری داشتند. ولی تاثیر احترام به ارباب رجوع، رفتار اخلاقی، دانش حرفه ای، پاسخگویی، تصمیم گیری و ارتباطات بین فردی علی رغم تاثیر بر کیفیت پژوهش، از نظر آماری معنی دار نبود. ضابطه مداری بیشترین تاثیر را بر کیفیت پژوهش داشت (0/293=β). مقدار R2 (0/489) نشان می دهد که حدود %49 از واریانس نمره کیفیت پژوهش توسط ابعاد حساسیت اخلاقی تبیین شده است. حساسیت اخلاقی با ضریب استاندارد 7/758 بر کیفیت پژوهش تاثیر داشت.

نتیجه مطالعه نشان داد که حساسیت اخلاقی، خصوصا بعد صداقت و ضابطه مداری بر کیفیت پژوهش تاثیر گذار می باشد.