نقش عقل در رفتار انسان بر اساس روایات علوی

تا کنون و به صورت جداگانه پژوهش های متعددی با موضوع «عقل» در حوزه معرفت شناسی و نیز موضوع «رفتار» در حوزه اخلاق و تربیت صورت پذیرفته است. نوشتار پیش رو، با محوریت کلام امام علی (علیه السلام) به مطالعه میان رشته ای موضوع «عقل و رفتار» پرداخته است؛ زیرا بدون شک روایات امیرالمومنین (علیه السلام)، به عنوان یکی از منابع مهم در پژوهش ها و نظریه پردازی های اسلامی محسوب می شود. در این مقاله، تلاش گردیده تا چیستی و چگونگی ارتباط عقل و رفتار و نیز ابعاد و زوایای مختلف آن ارایه گردد. یافته های این پژوهش نشان دهنده "سیر تکاملی و تنازلی" دو سویه است. از سویی، از روایات بسیار به دست می آید که چگونگی رفتار فرد و جامعه، نشانگر میزان و سطح رشد عقل آنان است. همچنین با دقت در دیگر روایات، دریافت می گردد که انسان، با عقل خویش در سه ساحت و حوزه رفتارشناسی، رفتارگرایی و رفتارسازی ورود پیدا می کند. این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی، مسیله مذکور را در احادیث علوی مورد بررسی قرار داده است.