بررسی جایگاه قاعده «مسئولیت ناشی از فعل غیر» در حوزه پزشکی با نگاهی به نظرات کارشناسی مراجع پزشکی

به کارگیری قاعده «مسیولیت ناشی از فعل غیر» در رسیدگی به دعاوی قصور پزشکی واجد مزایای متعددی از جمله ارتقای نظارت مدیران بر کارکنان در مراکز بهداشتی درمانی، تامین بهتر اهداف عدالت ترمیمی، تسهیل رسیدگی های قضایی و کارشناسی و کاهش رویکرد تدافعی در شاغلان حرف پزشکی است. هدف بررسی حاضر، امکان سنجی به کارگیری این قاعده حقوقی در رسیدگی به دعاوی قصور پزشکی با نگاهی به رویکرد سازمان های پزشکی قانونی و نظام پزشکی مشهد در کاربرد این قاعده در صدور نظریات کارشناسی بود. در این مطالعه پس از بررسی جایگاه مسیولیت ناشی از فعل غیر در فقه و حقوق موضوعه و حقوق تطبیقی، امکان تعمیم معیارهای حاکم بر مسیولیت ناشی از فعل غیر بر روابط بین شغلی گروه پزشکی بررسی شد و رویکرد موجود سازمان های پزشکی قانونی و نظام پزشکی مشهد در این خصوص با رجوع به نمونه هایی از نظرات کارشناسی آنان مورد ارزیابی قرار گرفت. بر این اساس مشخص شد قاعده «مسیولیت ناشی از فعل غیر» در برخی پرونده های قصور پزشکی با در نظر گرفتن نوع رابطه بین اشخاص دخیل در پرونده، تاکنون در نظرات کارشناسی سازمان های پزشکی قانونی و نظام پزشکی مشهد در 3 حالت زیر به کار گرفته شده است: 1- قابلیت انتساب قصور اشخاص به فقدان نظارت کافی از جانب مسیولان مافوق 2- محول کردن انجام اموری که در حوزه وظایف شخص است به دیگری که صلاحیت انجام مستقل آن امر را ندارد 3- در شرایطی که مباشر عمل سهل انگارانه، یک فرد نامشخص از بین چند نفر است که همه آنان کارکنان یک کارفرما هستند. آشنایی قضات، حقوقدانان و کارشناسان پزشکی با معیارهای به کارگیری قاعده «مسیولیت ناشی از فعل غیر» در حوزه پزشکی، نه تنها می تواند موجب تسهیل و تسریع رسیدگی عادلانه به پرونده های قصور پزشکی شود، بلکه می تواند با کاستن از گرایش کارکنان نظام سلامت به رویکرد پزشکی تدافعی و افزایش میزان نظارت مسیولان بر عملکرد کادر درمان، ساختار نظام سلامت را در ارتقای سطح ارایه خدمات خود یاری رساند.