مگادانشگاه، مگادانشکده و مگااستاد در آموزش علوم پزشکی

از چالش های بزرگ امروز جهان مدرن و نوین، ارایه آموزش برابر و یکسان به ده ها میلیون نفر از دانشجویان، در سراسر جهان می باشد (1). ما می توانیم به کمک نوآوری همراه با کارآفرینی و تعهد حرفه ای به چالش برقراری عدالت آموزشی که امروزه با آن مواجه هستیم، پاسخ دهیم (2،3). مفهوم مگادانشگاه، مگادانشکده و مگااستاد ترکیبی از ایده های جدید و جذابی است که نشان می دهد ممکن است در کنار یک آموزش معمولی برای دانشجویان علوم پزشکی در مراکز آموزشی درمانی از ارتباطات و فناوری نوین برای آموزش از راه دور استفاده کرد (4). مگادانشگاه، مگادانشکده و مگااستاد با به کارگیری فناوری و تکنولوژی های آموزشی می توانند مورد توجه افرادی باشند که امروزه دغدغه آموزش پزشکی دارند. مگادانشگاه، یک موسسه آموزش عالی از راه دور با بیش از 100 هزار دانشجو است که قادر به ارایه رویکردهای آموزشی برای توده های مختلفی از دانشجویان می باشد (2،5). مگادانشکده را نیز می توان به عنوان یک مرکز آموزشی از راه دور معرفی کرد که خدمات آموزشی را برای فراگیران  فعال در  مقاطع تحصیلی  مختلف، فراهم   می کند. مگادانشکده با ایجاد محتوای مشارکتی، آموزشی و درمانی همراه با تمرین های بازی سازی شده در یک پلتفرم کاملا مستقل، متشکل از دانشجویان، اساتید و مدیران دانشگاهی موجب افزایش کیفیت آموزش در علوم پزشکی می گردد. این سیستم پیشرفته چند زبانه و چند پلتفرمی است که امکان ارزشیابی کمی و کیفی در آن وجود دارد (6). مگااساتید که به عنوان اساتید از راه دور یا مدرسان آنلاین نیز شناخته می شوند، اساتیدی هستند که به صورت آنلاین با استفاده از تکنولوژی های نوین آموزش پزشکی با دانشجویان کار می کنند (3). برخی از این اساتید100 درصد به صورت آنلاین کار  می کنند و فقط با دانشجویان در اینترنت تعامل دارند اما برخی دیگر در یک کلاس درس به صورت ترکیبی، آموزش حضوری و آنلاین دارند. اساتیدی که دوره های آموزشی را از طریق اینترنت ارایه می دهند باید توانایی های لازم را جهت ارایه آنلاین دروس و استفاده از تکنولوژی داشته باشند (7). به علت تغییر مداوم و سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات، اساتید باید برای آموزش آنلاین آموزش های لازم را ببینند تا بتوانند به اهداف آموزشی خود با روش های موثرتر، خلاقانه تر و نوآورانه تر در هنگام استفاده از محیط یادگیری مجازی دست یابند (7). شایستگی های لازم برای مگااساتید عبارتند از: توانایی استفاده از فناوری های نوین، مهارت لازم در طراحی و اجرای برنامه های درسی متناسب با اهداف مگادانشگاه ها، سازماندهی و توانایی استفاده و ذخیره بحث های ناهمزمان دانشجویان، ادغام متفاوت سبک های تدریس و یادگیری، توانایی برقراری تعامل فعال با دانشجویان و دادن بازخورد مداوم به آنان، رعایت اخلاق در آموزش از راه دور و توجه به تفاوت های فرهنگی دانشجویان. مگااساتید بدون کسب این مهارت ها، به شیوه های تدریس قبلی خود برگشته و به اندازه کافی از فناوری و ابزارهای نوین ارتباطی سود نخواهند برد (5،8). فناوری های نوین که در مگادانشگاه های علوم پزشکی می توان استفاده کرد شامل پادکست ها و ویدیو هایی همراه با کلاس درس معکوس، دستگاه های تلفن همراه با برنامه های به روز، بازی های ویدیویی، شبیه سازها (شبیه سازهای یک پارچه و واقعیت مجازی) و هوش مصنوعی می باشد (9). استفاده از این فناوری ها می تواند زیر ساخت ها و زمینه های لازم برای رسیدگی به بسیاری از چالش های آموزش پزشکی را فراهم کند. یکی از مهم ترین مراحل در تدوین برنامه درسی از راه دور در مگادانشکده ها، آموزش و یادگیری پزشکی مبتنی بر شبیه سازی می باشد. ابزارهای شبیه سازی به عنوان جایگزینی برای بیماران واقعی عمل می کنند. یک کارآموز می تواند بدون ترس از آسیب رساندن به بیمار اشتباه کند و از آن درس بگیرد. همچنین از دیگر مزایای آن افزایش ایمنی بیمار و کاهش خطاهای بالینی می باشد. اگرچه یادگیری مبتنی بر شبیه سازی، گران قیمت است اما اگر به درستی از آن استفاده شود مقرون به صرفه خواهد بود (3). یکی از ابزارهایی که مگااساتید به تدریج در آموزش پزشکی از آن بهره می برند هوش مصنوعی است (10). ربات های گفتگو به ویژه ChatGPT با حجم عظیمی از داده های متنی اینترنت مبتنی بر هوش مصنوعی کار می کند. از کاربردهای ChatGPT می توان به توانایی آن در طراحی تمرین ها، آزمون ها و سناریوهایی اشاره کرد که در کلاس درس برای کمک به آموزش و ارزیابی استفاده می گردد (11). همچنین استفاده از آن برای ترجمه، تفسیر و خلاصه نویسی موجب کمک به درک مطالب پیچیده در دانشجویان علوم پزشکی می گردد. از ChatGPT می توان برای ایجاد اساتید یا دستیاران مجازی پزشکی نیز استفاده کرد که می توانند به سوالات دانشجویان پاسخ و بازخورد دهند (12). تحقیقات علوم پزشکی را نیز   می توان با استفاده از هوش مصنوعی آسان تر کرد که در طراحی کلی مطالعه، بررسی ادبیات و تجزیه و تحلیل آماری داده ها کاربرد دارد. از ChatGPT می توان برای ارایه اطلاعات دقیق و به روز در مورد موضوعات پزشکی (تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری ها) به طور سریع استفاده کرد. هوش مصنوعی نه تنها به دانشجویان کمک می کند تا مهارت های استدلال بالینی خود را توسعه دهند، بلکه آنان را برای سناریوهای بالینی در دنیای واقعی آماده می کند (13). آموزش در مگادانشگاه ها مستلزم تغییر در پارادایم آموزشی است. در آموزش سنتی، فرآیند یادگیری بر استادی متمرکز است که سعی می کند دانش خود را به دانشجویان منتقل کند. اما مگااساتید در آموزش آنلاین، بر روی رابطه بین استاد، دانشجو و دانش متمرکز هستند. در این رابطه دانشجو هدایت می شود تا خودمختارتر، مشارکت پذیرتر و مسیولیت پذیرتر در قبال یادگیری خود باشد. در آموزش سنتی، دامنه اختیارات، مسیولیت و مشارکت های دانشجو در ارتباط با استاد نسبت به آموزش مدرن محدودتر می باشد. این محدودیت در مگادانشگاه ها کاملا از بین خواهد رفت. این نوع آموزش می تواند معایبی نیز داشته باشد مانند احساس انزوای ایجاد شده توسط عدم تماس حضوری بین شرکت کنندگان یک دوره، وابستگی بیش از حد به تکنولوژی، کمبود امکاناتی نظیر اینترنت، نبود ارتباط اجتماعی کافی و بی نظمی. همچنین نتایج مطالعات قبلی نشان می دهد ارزشیابی های این نوع آموزش، قابل اعتماد به نظر نمی رسد (6،14).