جایگاه قرارداد بین‏المللی «مشارکت ‏در ‏سرمایه ‏گذاری» در صنعت نفت ایران

مشارکت در سرمایه‏ گذاری، قراردادی ‏است که به موجب آن دو یا چند شریک تجاری جهت اجرای یک طرح ‏اقتصادی مشخص مشارکت کرده و از ‏طریق آورده‏ های نقدی و یا غیرنقدی، در آن طرح سرمایه‏ گذاری می ‏نمایند. «مشارکت در سرمایه‏گذاری» یکی از شیوه‏ های قراردادی بین ‏المللی است که می‏تواند در صنعت نفت نیز استفاده شود. در ایران، اگرچه این شیوه مطابق قانون نفت 1336 مجاز شمرده شده بود، با تغییر قوانین نفت، ابتدا در قانون نفت ‏1353‏ استفاده از این روش در «عملیات بالا‏دستی» صنعت نفت و سپس در قانون ‏نفت 1366 به‏ طور‏ کلی ‏استفاده از هر نوع شیوه مشارکتی در صنعت نفت، ممنوع اعلام شد. قانون نفت 1390‏علاوه‏ بر اصلاح موادی از قانون ‏نفت 1366، مقررات قانون ‏نفت 1353 ‏را‏ ملغی ‏کرده ‏است، با اینکه ممنوعیت ‏استفاده از روش ‏های ‏مشارکتی براساس قانون مزبور همچنان به قوت خود باقی است، به‏ نظر می‏رسد با توجه به ‏قوانین جدید،‏ استفاده از این مدل قراردادی در صنعت نفت و گاز مجاز شمرده ‏می‏ شود. چنانکه با رونمایی از قراردادهای ‏نفتی جدید در فضای پس از برجام که در آن یکی از اولویت ‏های اصلی کشور جذب مشارکت خارجی در ‏سرمایه ‏گذاری اعلام ‏شده است، قوانین جدیدالتصویب، برخی به‏ صراحت و برخی به‏ طور‏ ضمنی ‏استفاده از این مدل قراردادی را در قراردادهای نفتی مجاز دانسته‏ اند. در این مقاله پس از ذکر ارکان این نوع قرارداد و ذکر پیشینه استفاده از این مدل قراردادی در صنعت نفت تلاش خواهد شد با تحلیل قوانین جدید موضع قانونگذار در امکان استفاده از این‏ مدل قراردادی در صنعت نفت و گاز بررسی شود.