مطالعه کیفی مولفه های الگوی آموزش ادب محیط زیستی از دیدگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

گسترش اخلاق، منش و ادب محیط زیستی در جوامع انسانی، لازمه ارتقا و اصلاح رفتار انسان با محیط زیست است. آموزش محیط زیست در انواع رسمی و غیر رسمی، نقش مهمی در حفاظت از آن دارد. برای آنکه آموزش موثر و مطابق با فلسفه و مبانی و فرهنگ بومی جامعه حاصل شود، استفاده از الگوهای متناسب، ضرورت دارد. هدف از این پژوهش، شناسایی مولفه های الگوی اموزش ادب محیط زیستی از دیدگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است.

این پژوهش از نوع کیفی و به روش تحلیل کیفی و شناسایی شبکه مضامین مربوط به موضوع پژوهش در متون مختلف مرتبط، انجام شد. با بررسی و مطالعه عمیق 43 منبع، جملات هم دسته شناسایی و تعداد 1057 کد استخراج گردید. سپس کدهای هم دسته، بر اساس ارتباط موضوعی و مفهومی، دسته بندی گردید و به منظور اطمینان از مقبولیت و عینیت داده ها، مورد بازنگری چندین باره قرار گرفت. از این طریق، مقولات سازمان دهنده شناسایی و با بررسی مکرر مقوله ها با رویکرد استقرایی، مولفه های الگو نتیجه گیری شدند. در نهایت، 1057 کد در قالب 49 مقوله و 8 مولفه سازماندهی گردید.

ملاحظات اخلاقی: 

صداقت و امانتداری در گزارش و ارجاع به متون رعایت شده است.

مولفه های تشکیل دهنده الگوی آموزش ادب محیط زیستی از دیدگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، عبارتند از: مبانی، اصول، پیام الگو، اهداف، مولفه های یاددهی و یادگیری، نقش یادگیرنده، نقش یاددهنده، محیط و بافت یادگیری و ارزشیابی. همچنین شاخص هایی نظیر «توجه به مفهوم هدایت»، «مدیریت زیرساخت های تکوینی تربیت و یادگیری»، «توجه به سه ساحتی بودن محیط زیست»، «ادب در برابر محیط زیست»، «نگاه اسلامی به مادربودن محیط زیست برای انسان ها»، «توجه به ظرفیت عقلی مخاطب در ارتباط و آموزش» و «سنجش و ارزشیابی بدون ملاک نمره» از متغیرهای بسیار مهم از دیدگاه اسلامی در آموزش ادب محیط زیستی بودند.

ضرورت دارد مبانی، اصول، الگوها، اهداف و روش های آموزش ادب محیط زیستی، متناسب با زیست بوم و ویژگی های انسان ایرانی، از آموزه های اسلام استخراج و طراحی گردند. معلم در آموزش ادب محیط زیستی، از مرجعیت برخوردار است. سنجش آغازین برای تشخیص ظرفیت عقلی یادگیرنده و شخصی سازی برنامه و آموزش ادب محیط زیستی، برای هر یک از مخاطبان ضروری است. ملاک سنجش نهایی در آموزش ادب محیط زیستی، تلاش و مسیولیت پذیری یادگیرنده، صرف نظر از ملاک نمره است.