تحلیل امنیت غذایی خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی بر مبنای شاخص تنوع غذایی و عوامل موثر بر آن

فقدان تنوع غذایی به عنوان مهم ترین جنبه دسترسی خانوار به غذا، چالشی اساسی برای جوامع روستایی به شمار می آید. هدف اصلی این پژوهش سنجش وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی منطقه موردمطالعه با استفاده از شاخص تنوع غذایی و تعیین عوامل اصلی تاثیرگذار بر رژیم غذایی خانوار می باشد. پژوهش مقطعی صورت گرفته جز تحقیقات کاربردی بوده که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردیده است. ابزار اصلی جهت گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد محاسبه نمره تنوع غذایی برحسب شمارش گروه های غذایی مصرفی توسط خانوار در دوره مرجع 24 ساعته قبل از فرآیند انجام مصاحبه می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی می باشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 482 خانوار به روش نمونه گیری طبقه ای چندمرحله ای به عنوان حجم نمونه آماری انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد عمده گروه های غذایی مصرفی توسط خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی به صورت انواع غلات با 57.9%، گیاهان ریشه ای و غده ای با 56.4% و انواع حبوبات با 49.8% می باشد. همچنین ازلحاظ طبقه بندی تنوع غذایی خانوار های روستایی، 58.1% در طبقه دارای تنوع غذایی متوسط قرار گرفتند. تحلیل روابط مفروض بر اساس مقادیر استاندارد حاصل از هر دو روش تخمین حداکثر بزرگنمایی و Bayesian در نرم افزار Amos نشان داد که متغیرهای مالکیت دام، میزان تحصیلات، بعد خانوار و درآمد سالیانه در حالت کلی 85% از تغییرات متغیر وابسته تنوع غذایی را تبیین می کنند. متنوع سازی منابع درآمدی و در کنار آن ارتقا سطح تحصیلات سرپرست خانوار که منجر به افزایش دانش تغذیه ای و سوق دادن رژیم غذایی به سمت انتخاب و مصرف محصولات سالم تر و متنوع تر در رژیم غذایی خانوارهای روستایی می گردد، پیشنهاد می شود.