بررسی وجوه تاثیرپذیری مفلق طهرانی از انوری ابیوردی

 همه چیزهایی که در جهان هستی وجود دارد دارای نقاط اشتراک و افتراقی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز میکند یا به هم پیوند میدهد. دنیای شعر و ادب نیز از این اصل مستثنی نیست. هر اثری در هر موضوعی که خلق میشود، حتما با اثرهایی که در آن موضوع نوشته شده اند، تفاوتها و تشابهاتی دارد. چه بسا اثرهایی که در آینده نیز به نگارش درمی آیند دارای ویژگی مشترک یا متفاوت با این اثرها باشند. انوری ابیوردی از برجسته ترین شعرای قرن ششم و مفلق طهرانی یکی از شاعران گمنام عصر بازگشت است. این پژوهش بر آن است تا ضمن مقایسه این دو شاعر در زمینه هایی چون قوالب شعری، مضامین، صور خیال و اوزان عروضی، میزان تاثیرپذیری مفلق طهرانی از انوری را نشان دهد.

 این پژوهش به شیوه کیفی و کمی و مطالعه منابع کتابخانه ای و به روش تحلیل محتوا و بررسی ساختار و مقایسه ای صورت گرفته است. در ابتدا آثار و منابع مرتبط با موضوع بدقت مطالعه گردیده اند، سپس در مورد شعر این دو شاعر به بررسی پرداخته ایم و درنهایت مقایسه ای از جهت عروضی، مضامین و تعابیر و... در دیوان اشعار این دو شاعر انجام شده است.

 بیشترین اشعار انوری و مفلق در قالب قصیده و دارای مضامین مدح و ستایش است. انوری و مفلق با داشتن مدیحه های غرا، زیبا و بلند با مضامین نو و بکر، از سرآمدان عصر خویش به شمار می آیند. قصاید این دو غالبا دارای شریطه، تابید و جاودانگی ممدوح است. انوری و مفلق در عرصه خمریه سرایی، هنرنمایی تام و طبع آزمایی نموده اند. انوری با زبان و بیانی غیرمستقیم و با بهره گیری از صور خیال به هجوگویی میپردازد؛ اما مفلق بسیار بیپروا و گستاخانه، زبان به هجو میگشاید. استناد به آیات قرآن و احادیث، از دیگر ویژگیهای سبکی شعر انوری و مفلق است .

 انوری که از چهره های شاخص ادب فارسی است، در اشعارش متناسب با موضوع شعر، وزن مناسبی را برمیگزیند و این امر باعث میشود شعرهایش زیبا و دلنشین به نظر آید. مفلق طهرانی نیز که در نظر داشته همچون انوری شعر بسراید، در انتخاب اوزان عروضی از وی تقلید میکند و شعرهای زیبا می آفریند. همچنین دو بحر رمل و هزج جزو بحور پرکاربرد در اشعار این دو شاعر است. آنها بحر رمل را در قصاید برای مدح و در غزلیات عموما برای بیان گله و هجر و فراق و مرثیه به کار برده اند. اتتخاب بحر هزج نیز از سوی دو شاعر ارتباط مستقیمی با شرایط زندگی آنها داشته است.