وصایت حضرت علی (ع) و بازتاب آن در شعر پارسی تا پیش از دوره صفویه

با گرایش ایرانیان به تشیع فصل جدیدی در ادبیات پارسی گشوده شد. از دیگر سو شخصیت برجسته حضرت علی (ع) باعث شد حتی شاعران غیر شیعه ایرانی نیز زبان به مدح او گشایند و در فضلش سخن برانند. یکی از مسایل مهم در تاریخ اسلام مساله «وصایت» و جانشینی حضرت علی (ع) به عنوان خلیفه پس از رسول خدا (ص) است که در ادبیات پارسی و تازی بازتاب داشته است. با روی کارآمدن سلسله صفویه (907 ق. به بعد) این مساله در ادبیات پارسی با کمیتی قابل ملاحظه مطرح شد تا بدانجا که این پندار برای برخی پدید آمد که خاستگاه این اندیشه همان دوره صفویه است. این نوشتار برآن است که به بررسی این مساله بپردازد و روشن کند که قدمت این اندیشه به قدمت ادبیات پارسی پس از اسلام است هرچند که نویسنده ادعای «استقصاء تام» ندارد که در آن صورت «مثنوی هفتاد من کاغذ شود». سروده ها به ترتیب تاریخی تا پایان سده نهم هجری مورد بررسی قرار گرفته اند با توضیحاتی کلامی و تاریخی .