باورها و آیین های اجتماعی وابسته به قنات در شهرستان سراوان، بلوچستان

قنات، منبع اصلی تامین آب سراوان به هویتی ملی تبدیل شده و از ارزش های مهم در زندگی مردم منطقه است که رابطه اجتماعی و فرهنگی با آن گسترش یافته است. بررسی ها نشان داده است که پیوندی تنگاتنگ بین قنات و جامعه وجود دارد و آیین ها و باورهای ویژه ای ساخته شده که بخش مهمی از فرهنگ مردم منطقه شده است. برای نمونه در سراوان برخی باور دارند که ساخت قنات کار جن هاست و مردم از ساخت آن ناتوان هستند. این باور بین بومیان نیرو گرفته است و ستوده می شود، به گونه ای که حتی مقنی ها نیز فکر می کنند ساخت قنات های اولیه کار جن ها بوده و سپس مردم از آن ها آموخته اند. در این پژوهش سعی شده است به بررسی تاثیر قنات بر جنبه های گوناگون ساختار اجتماعی-فرهنگی سراوان و باورها و آیین های به وجود آمده از آن پرداخته شود. پژوهش از نظر ماهیت و روش، از نوع توصیفی-تاریخی با روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و میدانی (گفتگو با مقنی ها و سالخوردگان بومی) است. نتایج اعم از باورها و آیین ها گویای این است که هستی اجتماعی مردم در سراوان وابسته به هستی قنات است که خود جایگاه مهمی در جامعه و مردم شناسی تاریخی سراوان دارد. بر پایه گفتگوها مشخص شد که باورها و آیین ها در هیچ نوشتاری ثبت نشده، بلکه به صورت شفاهی به نسل های بعد منتقل شده است. همچنین با مطالعات کتابخانه ای معلوم شد برخی باورهای مردم سراوان درباره قنات، همانند باورهای مردم نواحی دیگر ایران به ویژه استان یزد است.