تحلیلی بر آیات ناظر بر شبهه کنندگان و طرح شبهه در قرآن 1

حقایق دینی به شرط برخورداری از یک منطق راسخ و مبانی استدلالی استوار ، همواره مورد اقبال و پذیرش واقع می شود. از همین روست که قرآن کریم به مثابه آخرین وحی نامه الهی، پرسش و شبهات - مستقیم یا غیر مستقیم- پرسشگران و شبهه کنندگان را طرح و روش های منطقی مواجهه با آن را گزارش نموده است. فهم این مقوله مهم، فرع بر پذیرش جامعیت و جاودانگی قرآن، به عنوان آخرین نسخه هدایت الهی برای بشریت است. در عصر و روزگار فعلی، توجه به این موضوع اساسی، بار دیگر ما را به اهمیت مواجهه منطقی و مستدل، با شبهات دگر اندیشان واقف می سازد. برخی مفسران عصری، همچون محمد جواد مغنیه که بر تفسیر آیات قرآنی- از جمله معارف قرآنی- بر مبنای مقتضیات و احوال زمانه تاکید ورزیده، از همین روش مواجهه قرآنی با شبهات الگو گرفته و در مقام پاسخ به آنها برآمده است. این جستار با روش توصیفی-تحلیلی به جنبه های گونه گون شبهه و آموزه های قرآنی پرداخته و به این نتیجه رسیده که منطق استوار قرآنی در مقام تحکیم معرفت و آموزه های دینی به استقبال شبهات شبهه کنندگان رفته و با کاربست اصل حکمت و مجادله احسن در مقام پاسخگویی برآمده است. این روش توسط مفسرانی همچون مغنیه که رویکرد تفسیری شان عصری و اجتماعی است، انجام گرفته است.