توصیف پژوهش های آموزش مجازی دانشگاه های علوم پزشکی در ایران: یک مطالعه مروری دامنه ای

باتوجه به اهمیت و ضرورت آموزش مجازی، مطالعه حاضر  به ترسیم وضع موجود مطالعات آموزش مجازی در دانشگاه های علوم پزشکی ایران از قاب مجلات مصوب علمی پژوهشی می پردازد.

مطالعه حاضر به روش مرور دامنه ای و از طریق جستجوی کلیدواژه های "آموزش مجازی"، "آموزش الکترونیک"، "یادگیری الکترونیک"،"آموزش تحت وب"،"آموزش آنلاین"،"آموزش از راه دور" در بانک اطلاعات نشریات کشور (مگ ایران) انجام شد. کلیه مقالات منتج از پژوهش در دانشگاه های علوم پزشکی کشور انتخاب و بر اساس متغیرهای موردمطالعه (دانشگاه محل پژوهش، مجله ، سال چاپ، جامعه آماری، نوع مطالعه، ابزار، موضوع و نمونه گیری) مورد تحلیل قرار گرفتند.

پس از حذف مقالات تکراری و غیرمرتبط با موضوع پژوهش، 115 مقاله وارد مطالعه شد. ازنظر مکان، دانشگاه تهران (%1/19)؛ ازنظر جامعه آماری، دانشجویان پرستاری (%3/24)؛ ازنظر موضوع، مقایسه آموزش سنتی و مجازی (%27)؛ و دروس تیوری (%8/77) بیشترین مطالعه را به خود اختصاص دادند. اغلب پژوهش های انجام شده در محدوده سال های 1394 تا 1397 (%3/51) انجام شده که روش توصیفی (%8/34) پرکاربردترین نوع مطالعه، پرسش نامه پراستفاده ترین ابزار (%6/49) و تصادفی بودن (%1/39)  بیشترین روش نمونه گیری بود.

پرداختن به آموزش مجازی جایگاه خاصی در دانشگاه ها پیدا کرده و در دوران پاندمی کرونا تشدید شد. تعیین توزیع موضوع پژوهش ها و تشخیص کاستی ها برای دستیابی به اثربخشی و کفایت مطالعات، از نتایج این مطالعه است. توصیه می شود به نحوه ارزیابی دانشجو؛ نوع ابزار موردنیاز و در دسترس دانشجو؛ ابعاد خانوادگی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی موثر در آموزش مجازی بخصوص در دانشگاه های علوم پزشکی تیپ دو و سه، در مطالعات آتی بیشتر توجه شود.