کانه سازی و چگونگی پیدایش کانسنگ غیرسولفیدی سرب-روی (-مس) چاه میله (شمال شرق انارک)، ایران مرکزی

کانسار سرب-روی (-مس) چاه میله با تناژ تقریبی یک میلیون تن و عیار 15/2 درصد سرب و روی در کمربند فلززایی یزد- انارک پهنه ایران مرکزی، واقع است. کانی سازی سولفیدی اولیه شامل گالن، اسفالریت، کالکوپیریت و پیریت در واحد مرمر دولومیتی مجموعه چاه گربه به سن تریاس میانی رخ داده است. ماده معدنی اغلب با بافت های برشی، پرکننده فضای خالی، پراکنده و جانشینی شکل گرفته است. کانسنگ غیرسولفیدی کانسار چاه میله در اثر اکسایش برونزاد کانی های سولفیدی اولیه طی برهم کنش های پیچیده چون راندگی زمین ساختی، گسترش کارست، تغییرات سطح ایستابی و هوازدگی، در شرایط آب هوای گرم و خشک تشکیل شده است. مهمترین کانی های غیرسولفیدی کانسار چاه میله سروزیت، همی مورفیت، ولفنیت، میمتیت، اسمیت زونیت، مالاکیت و اکسی- هیدروکسیدهای آهن هستند. در کانسار چاه میله، تشکیل اسیدسولفوریک و در نتیجه کاهش pH با اکسایش پیریت و سایر کانی های سولفیدی، افزایش فشار دی اکسید کربن (PCO2)  سیال ها در اثر خنثی سازی سیال های اسیدی با سنگ میزبان کربناتی، آزاد شدن یون های سولفاتی و ته نشینی اکسی- هیدروکسیدهای آهن نقش مهمی در تشکیل کانسنگ غیرسولفیدی دارند. در شرایط اسیدی موجود، فلز روی از منطقه اکسایش مهاجرت کرده و در مناطق دورتر به صورت کانی های کربناتی (چون اسمیت زونیت و کمتر هیدروزنسیت با توجه به مقادیر PCO2(g)) ته نشین شده، درحالی که فلز سرب اغلب به صورت سروزیت در منطقه اکسایش ته نشین و یا به سطح آهن III اکسیدهای آبدار جذب شده است. براساس یافته های زمین شناسی، بافتی و کانی شناسی، کانسنگ غیرسولفیدی چاه میله را می توان از گروه کانسارهای غیرسولفیدی برونزاد، زیررده کانسارهای جانشینی مستقیم (کانسنگ سرخ) در نظر گرفت.