بررسی دگرسانی، کانه زایی و میانبارهای سیال ذخیره مس- طلای خوینرود، شمال ورزقان، استان آذربایجان شرقی، شمال غرب ایران

منطقه خوینرود در 25 کیلومتری شمال شهرستان ورزقان، استان آذربایجان شرقی و در منطقه فلززایی ارسباران قرار دارد. سنگ های میزبان رگه- رگچه های کوارتز دارای ترکیب کوارتزمونزونیتی و دیوریتی هستند. دگرسانی های قابل تشخیص پیرامون رگه- رگچه های کوارتزی شامل انواع سیلیسی، فیلیک، آرژیلی و پروپیلیتی هستند. رگه- رگچه های کوارتزی بافت های نواری، شانه ای، پرکننده فضای خالی، حفره ای و برشی دارند. کانه زایی طی دو مرحله درونزاد و برونزاد رخ داده است. کانی های درونزاد شامل کانی های سولفیدی (کالکوپیریت، پیریت و بورنیت) و طلا هستند که با کانی های برونزاد چون اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن (گوتیت، هماتیت و جاروسیت)، کربنات های مس (مالاکیت و آزوریت) و سولفیدهای ثانویه مس (کوولیت و کالکوسیت) همراهی می شوند. دماسنجی میانبارهای سیال دوفازی غنی از مایع در کانی کوارتز همزاد با کانی سازی نشان می دهد که شوری میانبارهای سیال بین 8 تا 20 درصد وزنی معادل نمک طعام و دمای همگن شدگی آنها در گستره 140 تا 380 درجه سانتی گراد قرار است. بر اساس یافته های دما سنجی، لیگاندهای موثر در حمل و نقل فلزها از نوع کلریدی و سولفیدی بوده و پدیده جوشش، سرد شدن و رقیق شدگی با سیال های جوی مهمترین سازوکارها در نهشت کانسنگ ها هستند. بررسی یافته های زمین شناسی، دگرسانی، کانی شناسی، بافتی و میانبارهای سیال در رگه- رگچه های کوارتز نشان می دهد که کانه زایی در منطقه خوینرود شباهت بسیاری به ذخایر فراگرمایی نوع سولفیدشدگی پایین دارد.