تحلیل روایت مکان و مناسبات سوژه با آن در برداشتی پدیدارشناسانه از متن فیلم نامه «داستان توکیو»

تجربه فضا و مکان معماری در سینما در ابعاد مختلفی صورت می گیرد. این تجربه درزمینه ی مشخصه های تکنیکی فیلم به سبب صورت عینیت پذیر آن ها بیشتر موضوع بررسی قرار گرفته است؛ اما بعد دیگری هم وجود دارد که در آن مکان در ساختار متن فیلم نامه با رجوع به توضیحات صحنه و محتوای گفت وگوی شخصیت ها تجربه می شود. در چنین بستری فارغ از قواعد تکنیکی و محدودیت های آن در تبدیل کلمات به تصاویر سینمایی، ویژگی های مکان ها و مناسبات کاراکترها با آن ها، در قالب کلمات، آزادانه و عمیق تر توصیف و برجسته می شود. در همین راستا، پژوهش حاضر به بررسی روایت مکان در فیلم نامه «داستان توکیو» پرداخته و به سبب محوریت تجربه مکان، اهمیت رابطه ی سوژه (انسان) و نیز مضمون روایت درخصوص اثرات مدرنیته بر زندگی و روابط آدمی، خوانشی پدیدارشناسانه از مکان را با تکیه بر اندیشه مارتین هایدگر مدنظر قرار می دهد. هدف آن است تا از مولفه های معماری اثرگذار بر نحوه ی روایت مکان در فیلم نامه «داستان توکیو» برداشتی پدیدارشناسانه ارایه شود، سپس از راه چنین تفسیری مناسبات سوژه با مکان تبیین شود. به دلیل اهمیت نحوه ی توصیف و تجربه مکان، این پژوهش به روش پدیدارشناسی انجام و در بررسی فیلم نامه نیز از روش تحلیل محتوای متن استفاده شده است. نتیجه، بیان گر آن است که در خوانش پدیدارشناسانه از مولفه های کالبدی و غیرکالبدی در توصیف مکان، ویژگی های آن در ارتباط با محیط پیرامون و بستر و زمینه ی قرارگیری اش، زندگی روزمره، فرد و کار و فعالیت های او، اتمسفر طبیعی مکان، تجربه ی بی واسطه و ادراک حسی شنیداری آشکار می شود. در نسبت سوژه با مکان نیز مناسبات متفاوتی چون احساس سکنی گزیدن یا بی خانمانی؛ وابستگی عاطفی (نزدیکی) یا دوری، ناسازگاری و بیگانگی نسبت به مکان؛ تامل بر وضعیت سکونت، تلاش برای تثبیت مکان در تجربه و پیوند درونیات، عواطف، احساسات و خاطرات کاراکترها با مکان قابل درک است. افزون براین، یافته های پژوهش بیان گر آن هستند که مکان ها می توانند به صورت مستقل در تناسب با محتوای روایت مبنی بر تاثیرات مدرنیزه شدن بر فروپاشی روابط خانوادگی نقش داشته و بازتاب این گسست باشند.