تحلیل عوامل موثر بر کسری بودجه سازمان بیمه سلامت ایران با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری

تامین مالی اصلی ترین کارکرد هر نظام سلامت است و در این بین، سازمان های بیمه گر بخش مهمی از نظام تامین مالی سلامت هر کشور به شمار می روند. بر این اساس و در راستای اینکه بیمه ها بتوانند در مسیر تامین و تحقق اهداف محوله گام بردارند، نیازمند ایجاد توازن در بودجه و مدیریت مالی منابع و مصارف خود هستند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تجزیه و تحلیل علل و عوامل موثر بر توازن بودجه سازمان های بیمه سلامت انجام شد.

مطالعه حاضر از نوع تجربی است. در این پژوهش از داده های ماهانه متغیرهای حق بیمه، فرانشیز، هزینه های درمان و بالاسری و تعداد خدمات خریداری شده توسط سازمان بیمه سلامت ایران طی سال های 1398-1387 و الگوی تصحیح خطای برداری برای تحلیل روابط کوتاه مدت و بلندمدت، برآورد پارامترها و پیش بینی رابطه ها بهره برده شد. علاوه بر این، رویکرد پژوهش حاضر در انتخاب متغیرها، براساس نقش واسطه ای این سازمان در بازپرداخت هزینه ها، مدیریت رفتار بیمه شدگان و ارایه دهندگان مراقبت های سلامت و خرید خدمات بهداشتی و درمانی است.

نتایج نشان داد که در بلندمدت، فرانشیز پرداختی بیمه شدگان و حق بیمه پرداخت شده به سازمان بیمه سلامت ایران بر کسری بودجه با ضرایب 0.27- و 0.9- تاثیر منفی دارند. در مقابل هزینه های درمان با ضریب 2.41، هزینه های بالاسری با ضریب 0.67 و تعداد خدمات خریداری شده سازمان بیمه سلامت ایران با ضریب 139576، تاثیر مثبتی بر کسری بودجه نشان می دهند.

باتوجه به یافته های این پژوهش، سازمان بیمه سلامت می تواند در راستای کنترل و کاهش کسری بودجه خود، از ابزارهایی همچون افزایش حق بیمه و فرانشیز و نیز کاهش هزینه های درمان، بالاسری و تعداد خدمات خریداری شده بهره ببرد.