کاربرد قارچ های همزیست در کاهش اثرات سمی کروم در گیاه کاهو در شرایط هیدروپونیک

کروم یکی فلزات سنگین است که معمولا به دلیل تخلیه بیش از حد پساب های حاوی کروم ناشی از فعالیت های صنعتی و کشاورزی در بسیاری از مناطق و کشورها یافت می شود. در گیاهان آلی، کروم برای رشد آن ها ضروری نیست و سمیت کروم ممکن است علایم سوختگی بافت و کاهش سنتز کلروفیل را نشان دهند همچنین آن در انتقال الکترون نقش داشته و باعث تولید گونه های فعال اکسیژن (ROS) مانند رادیکال های هیدروکسیل و سوپراکسید می شود که منجر به تنش های اکسیداتیو و آسیب به سلول ها و بافت های گیاهی می شود. قارچ های همزیستی با بهبود جذب آب و مواد معدنی، گلدهی زودرس، تولید بذر و شدت فتوسنتزی بیشتر، رشد و نمو گیاه را به طور قابل توجهی تسریع می کنند. این قارچ ها تولید متابولیت های ثانویه را تغییر داده و سازگاری و تحمل را در برابر تنش های زیستی و غیرزیستی افزایش می دهند. این مطالعه با هدف بررسی نقش قارچ های میکوریزا Piriphormospora indica و Glomus intradises به عنوان راهکار ممکن برای کاهش سمیت گیاهی کروم انجام شد.

به منظور بررسی تاثیر غلظت های مختلف کروم (0، 3 و 15 میلی گرم در لیتر در محلول غذایی) و قارچ های همزیست (بدون تلقیح، قارچ P.indica و G. intradises و ترکیب دو قارچ همزیست) بر رشد، خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی کاهو(Lactuca sativa cv. Little jem)، آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار در سال 1400 به صورت کشت هیدروپونیک در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا گردید. در این تحقیق مقدار کروم و نیتروژن برگ، درصد همزیستی ریشه، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، تعداد برگ، محتوای کلروفیل و کارتنویید، هدایت روزنه ای برگ، پروتیین محلول، نشت الکترولیت، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، پراکسید هیدروژن مورد ارزیابی قرار گرفت.

نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کروم در محلول غذایی درصد همزیستی، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، محتوای کلروفیل و کارتنویید، هدایت روزنه ای برگ و پروتیین محلول کاهش یافت. در حالی که مقدار نشت الکترولیت، پراکسید هیدروژن و فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز افزایش یافت. گیاهان تلقیح شده با قارچ های همزیست P.indicaو G. intradises توانست اثرات منفی سمیت کروم را از طریق کاهش جذب کروم و افزایش جذب نیتروژن، درصد همزیستی، محتوای کلروفیل و فعالیت آنزیم های اسکوربات پراکسیداز و کاتالاز و پرکسید هیدروژن کاهش دهد.

نتیجه گیری کلی: 

به طور کلی نتیجه گیری می شود که با افزایش غلظت کروم در محلول غذایی، رشد کاهو کاهش یافت و استفاده از قارچ های همزیست توانست خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد کاهو را در شرایط تنش کروم بهبود بخشد.