برآورد انتشار آلاینده های هوا ناشی از سوزاندن بقایای کشاورزی در استان خوزستان بر اساس آمار و تصاویر ماهواره مودیس

یکی از روش‏های متداول و نادرست مدیریت بقایای محصولات کشاورزی در مزارع، حذف بقایا از طریق سوزاندن است. بسیاری از کشاورزان استان خوزستان که یکی از قطب‏های کشاورزی ایران می‏باشد بقایای محصولات خود را در فصل برداشت می‏سوزانند، این امر منجر به انتشار آلاینده‏های هوا و گازهای گلخانه‏ای، فقیر شدن خاک، کاهش بازدهی نهاده‏ها و پیامدهای منفی دیگری می‏شود. در این پژوهش برای برآورد میزان سوزاندن بقایای سالانه محصولات کشاورزی، از تصاویر ماهواره‏ای مودیس، آمارنامه‏های موجود، بررسی‏های مزرعه‏ای و کسب اطلاعات از کشاورزان استفاده شد. نتایج حاصل از پردازش و تصحیح تصاویر ماهواره ای مودیس سال‏های 2017، 2018 و 2019 استان خوزستان نشان داد که حداقل سطح مزارع سوخته شده در این سال ها به ترتیب برابر 137102، 119705 و 195635 هکتار در سال است. در سال 2019 سوختن 1259005 تن بقایای خشک، سبب تولید1525760 تن CO2، 54560 تن CO و همچنین انتشار حدود 6953 تن ذرات معلق کمتر از PM2.5 در هوا گردید. انتشار سایر آلاینده‏ها از قبیل CH2، NOx، N2O، NH3، SO2، NMVOC، BC و OC به ترتیب 2146، 3747، 91، 1213، 466، 4920، 2139 و 1293 تن در سال 2019 برآورد گردید. حفظ بقایا در سطح مزرعه علاوه بر کاهش آلاینده‏های هوا سبب کاهش پتانسیل فرسایش خاک، کاهش مصرف آب، افزایش مواد آلی خاک، کاهش فشردگی و در نهایت افزایش عملکرد خواهد شد. مدیریت صحیح بقایای محصولات کشاورزی در سطح مزرعه با توسعه مکانیزاسیون کشاورزی و به کارگیری اصول کشاورزی حفاظتی امکان پذیر می ‏باشد.