اثر محلول پاشی کودهای آهن و روی بر برخی خصوصیات زراعی بالنگوی شهری در شرایط تنش کم-آبی پس از گل دهی

بالنگوی شهری یکی از گیاهان مهم دارویی - روغنی مقاوم به خشکی و مناسب جهت کاشت در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. با این وجود تحقیقات اندکی در مورد تغذیه این گیاه در این مناطق صورت گرفته است. به همین منظور پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی طی دو سال زراعی 1397-1396 و 1398-1397 به صورت آزمایش اسپلیت پلات – فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: آبیاری (تنش کم آبی پس از گل دهی و عدم تنش) در کرت های اصلی، فاکتورهای محلول پاشی (غلظت های صفر، چهار و هشت در هزار سولفات آهن و روی) و زمان محلول پاشی (در ابتدای مراحل رشد رویشی و رشد زایشی) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، با اعمال تنش کم آبی عملکرد دانه و عملکرد روغن نسبت به تیمار عدم تنش کم آبی به ترتیب 24 و 17 درصدکاهش و درصد روغن 8 درصد افزایش یافت. همچنین تنش کم آبی، تعداد روز و نیاز حرارتی تا رسیدگی را به ترتیب 10 روز و 275 درجه روز رشد کاهش داد. اثر محلول پاشی غلظت های 4 و 8 در هزار آهن و روی با توجه به تیمارهای آبیاری و زمان اعمال تیمارهای محلول پاشی در صفات مورد بررسی متفاوت بود. بیش ترین افزایش عملکرد روغن نسبت به تیمار شاهد مربوط به تیمارهای محلول پاشی روی 4 و 8 در هزار در مرحله رشد زایشی بود،که این صفت را به ترتیب از 339 و 283 در شرایط عدم تنش و تنش کم آبی به 539 و 513 کیلوگرم در هکتار افزایش داد. بیش ترین تاثیر تیمارهای محلول پاشی آهن و روی بر افزایش ارتفاع بوته و تعداد روز و نیاز حرارتی تا مرحله رسیدگی مربوط به محلول پاشی غلظت های 4 و 8 در هزار آهن و روی در مرحله رشد رویشی بود. بنابراین در پژوهش حاضر، بالنگوی شهری با دوره رشد نسبتا کوتاه (تعداد روز تا رسیدگی برابر با 115و125 به ترتیب در شرایط تنش و عدم تنش) و منطبق بودن بخشی از دوره رشد با بارندگی های منطقه و حصول عملکرد قابل قبول در شرایط وقوع تنش کم آبی پس از گل دهی می تواند به عنوان گزینه ای مناسب برای قرار گرفتن در سیستم تناوب زراعی در منطقه مدنظر قرار گیرد. همچنین با در نظرگرفتن اثرات یکسان غلظت های 4 در هزار و 8 در هزار آهن و روی بر عملکرد دانه، محلول پاشی غلظت 4 در هزار سولفات آهن و سولفات روی با توجه به اقتصادی بودن آن در اوایل رشد طولی ساقه و گل دهی می تواند در شرایط تنش کم آبی با هدف تعدیل اثرات نامطلوب تنش و دستیابی به عملکرد مطلوب توصیه شود.