بررسی تنوع ژنتیکی ارقام و توده های بومی گندم نان از نظر جوانه زنی تحت تنش شوری

با توجه به تاثیر شوری برجوانه زنی بذر، پژوهش حاضر با هدف بررسی تنوع صفات جوانه زنی 91 رقم زراعی و 204 توده بومی ‏گندم نان به همراه سه رقم شاهد (سیستان، نارین و ارگ) تحت شوری (60 و 120 میلی مولار سدیم کلرید) به صورت آزمایش ‏فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تکرار در ظروف پتری دیش انجام شد. تنوع بالایی بین ژنوتیپ های گندم از نظر ‏طول گیاهچه و ساقه چه، شاخص جوانه زنی و بنیه بذر تحت هر دو شرایط تنش شوری وجود داشت؛ در حالی که انرژی جوانه-‏زنی و درصد جوانه زنی تنوع پایینی داشتند. همبستگی مثبت و معنی داری بین تمام صفات (به جزء همبستگی 25/0- طول ریشه-‏چه با نسبت طول ساقه چه به ریشه چه در شاهد) تحت هر سه شرایط ‏ ‏(شاهد، 60 و 120 میلی مولار سدیم کلرید) وجود ‏داشت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها، ‏PC1‎‏ و ‏PC2‎‏ تحت تیمار 60 میلی مولار سدیم کلرید به ترتیب وزن گیاهچه و ‏درصد جوانه زنی نام گذاری شدند. تحت تیمار 120 میلی مولار سدیم کلرید، ‏PC1‎‏ و ‏PC2‎‏ به ترتیب درصد جوانه زنی و وزن ‏گیاهچه نام گذاری شدند. نتایج بای پلات، توده های بومی ‏IP624925‎، ‏IP628189‎‏ وIP624838 ‎‏ به همراه ارقام ‏ADL، ‏AFLAK، ‏KHAZAR1‎‏ و ‏RIJAW‏ به عنوان ژنوتیپ های برتر تحت تیمار 60 میلی مولار سدیم کلرید شناسایی شدند. همچنین، ‏توده های بومیIP627103‎،IP626566 ‎،IP624596 ‎، ‏IP625433‎‏ و ‏IP628189‎‏ به‎ ‎همراه ارقام ‏SHIROODI‏ و ‏DASTJERDI‏ ‏به عنوان ژنوتیپ های برتر تحت تیمار 120 میلی مولار سدیم کلرید انتخاب شدند ‎.‎‏ در کل، ژنوتیپ های انتخابی بر مبنای ‏تجزیه آماری چندمتغیره به عنوان مواد ژنتیکی با پتانسیل تحمل به شوری شناسایی شدند.‏