تحلیل گفتمان؛گفتمان های علم در ایران عصر پهلوی

هدف این مقاله بررسی شرایط شکل گیری میدان منازعات گفتمانی درباره علم و فناوری در ایران معاصر (ایران عصر پهلوی) است و میکوشد به این دو پرسش اساسی پاسخ دهد: الف) گفتمان های علم و تکنولوژی موجود در میدان منازعه گفتمانی در ایران عصر پهلوی از چه محتوا و جهت گیری برخوردار بودند و چه عواملی به این محتوا و جهت گیری شکل بخشیده اند؟ و ب) چه شرایط اجتماعی زمینه ساز شکل گیری این میدان منازعه گفتمانی و گفتمان های موجود در آن شدند و شرایط بیرونی لازم برای تولید گفتمان ها را فراهم آوردند؟ محقق برای پاسخ به این پرسش ها باید نشان دهد که چه شرایط اجتماعی زمینه ساز تولید عینی گفتمان ها می شوند و در مرحله بعد نشان دهد محتوا و جهت گیری گفتمان ها تحت تاثیر چه عواملی شکل می گیرند و پس از طرح یک مدل نظری ترکیبی، به بررسی دقیق تحولات اجتماعی و فرهنگی ایران در دوره زمانی مورد نظر پرداخته و می کوشد نشان دهد که اگر چه به وجود آمدن بحران در نظم اخلاقی جامعه، بسیج منابع و شکل گیری زنجیره های تعامل برای شکل گیری فرآیند تولید و تحول گفتمان ضروری است، محتوا و جهت گیری گفتمان ها تحت تاثیر عواملی همچون افق اجتماعی گفتمان، محدودیت های استدلالی آن، محدودیت های انگیزشی آن، گفتمان های رقیب موجود در بافت گفتمانی جامعه و بالاخره نوع سرمایه فرهنگی سوژه تولیدکننده گفتمان تعیین می شود. از منظر روش شناختی، محقق می کوشد با استفاده از روش ترکیبی شامل روش مطالعه موردی تاریخی و روش تحلیل گفتمان به آزمون فرضیه های خود بپردازد.