مقایسه اثر بخشی برنامه های آموزش خوشبینی،تنظیم هیجان و ذهن آگاهی بر تعلل ورزی،تاب آوری و دلزدگی تحصیلی دانش آموزان مبتلا به اضطراب امتحان

اضطراب امتحان یکی از مشکلات شایع در بین دانشآموزان میباشد که علاوه بر ایجاد مشکلات تحصیلی موجب ایجاد مشکلات رفتاری در بین آنها نیز میباشد. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش برنامه های مختلف(خوشبینی، تنظیم-هیجان و ذهنآگاهی) در کاهش تعلل ورزی،تاب آوری و دلزدگی تحصیلی دانشآموزان مبتلا به اضطراب امتحان بود.

روش پژوهش حاضرآزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون گسترش یافته همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر ترکمانچای در سال تحصیلی95-94 به تعداد 453نفربود. ابتدا پرسشنامه ی اضطراب امتحان اسپیل برگر (1980)برای همه آنهااجرا گردید،بعد از اجرای پرسشنامه، 100 دانش آموز که نمرات بالا(نقطه برش 52)، در آزمون کسب کرده بودند انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتنداز این تعداد 92 دانش آموز به عنوان نمونه انتخاب شدندکه به صورت جایگزینی تصادفی در چهار گروه(سه گروه آزمایش و یک گروه کنترل) قرار گرفتندکه بعد از تشکیل گروه ها و افت دانش آموزان 83 نفر به عنوان نمونه اصلی باقی ماند.برای جمع آوری اطلاعات در پژوهش حاضر از پرسشنامه تعلل ورزی سولومون و راثبلوم(1984)، مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون  (2003) و مقیاس دلزدگی ریجسگر  و همکاران، (2013) و همچنین از برنامه های آموزشی خوشبینی سلیگمن (2009) ،تنظیم هیجان گراتز و گاندرسون (2006) و ذهن آگاهی باون، چاوالا و مارلات (؛2011) استفاده شد و هر یک از این برنامه های آموزشی در 8 جلسه 90 دقیقه ای برای گروه های آموزشی اعمال شد.برای تجزیه و تحلیل نتایج ازتحلیل کواریانس چند متغیره جهت اثربخشی هریک از برنامه های آموزش, و همچنین جهت بررسی اثربخشی مقایسه روش ها بایکدیگر از آزمون بن فرونی استفاده شد و سطح معناداری 05/0 با استفاده از نرم افزارspss23 مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند.

با توجه به نتایج و براساس اثر مداخله آموزشهای ذهنآگاهی، خوشبینی و تنظیمهیجانی بر تعللورزی تحصیلی دانشآموزان با اندازه اثر291/0= ή Partial اثر معنیداری داشت (001/0=P)و همچنین با توجه به نتایج جدول فوق و براساس اثر مداخله آموزش های ذهن آگاهی و خوش بینی بر دلزدگی تحصیلی دانش آموزان با اندازه اثر 218/0= ή Partial ، 7.252 = (3،78) F اثر معنی داری داشته است (01/0>P) و هیچ یک مداخله آموزشهای ذهنآگاهی، خوشبینی و تنظیم-هیجانی برتاب آوری تحصیلی دانش آموزان معنی دار نبوده است.

.نتایج کسب شده نشانگراثربخشی هرسه روش آموزش خوشبینی،تنظیم هیجان و ذهن آگاهی در کاهش تعلل ورزی  و همچنین نشانگراثربخشی آموزش برنامه های ذهن آگاهی و خوش بینی در کاهش دلزدگی تحصیلی دانش آموزان است ولی هیچ کدام از برنامه های آموزش در افزایش تاب آوری تحصیلی دانش آموزان موثر نبوده است .