امکان سنجی و اثر اجرای قوانین مالیاتی حضرت علی (ع) بر ضریب جینی (مطالعه موردی ایران)

در طول تاریخ مسیله توزیع متناسب ثروت، برقراری عدالت اقتصادی و درنهایت کاهش فاصله طبقاتی بین فقیر و غنی همواره مورد بحث و توجه دانشمندان و صاحب نظران بوده است. مالیات به عنوان اصلی ترین منبع درآمد دولت ها یکی از مهم ترین عناصر اثرگذار بر توزیع متناسب ثروت به شمار می رود. در متون اسلامی و قوانین اسلامی تاکید فراوانی بر برقراری عدالت اقتصادی و کاهش فاصله طبقاتی شده است. به ویژه در زمان حضرت علی علیه السلام به عنوان تنها امام معصوم که به حکومت رسیدند قوانینی برای اخذ مالیات و برقراری عدالت اقتصادی برقرار شد. در علم اقتصاد نوین برای بررسی وضعیت توزیع درآمد از ضریب جینی استفاده می شود.  از آنجا که یکی از مهمترین معضلات دنیای امروز همین توزیع نامتناسب ثروت و ایجاد شکاف اقتصادی بین فقیر و غنی می باشد؛ ضرورت انجام تحقیقاتی که به بررسی تیوری هایی برای کاهش این فاصله می پردازد اجتناب ناپذیر است. بدون شک در دیدگاه اسلام یکی از بهترین شیوه های استفاده از مالیات برای کاهش فاصله بین فقیر و غنی و برقراری عدالت اقتصادی، قوانین مالیاتی است که در زمان حکومت حضرت علی (ع) اجرا می شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی امکان سنجی اجرایی شدن قوانین مالیاتی حضرت علی (ع) در ایران واثرآن بر ضریب جینی می باشد. بدین منظور ابتدا اجرایی شدن قوانین مالیاتی دوران حکومت حضرت علی (ع) در ایران را امکان سنجی نموده و سپس اثر مالیات بر ضریب جینی در ایران با روش های اقتصاد سنجی بررسی می گردد و در نهایت با بررسی کیفی و تحلیلی اثر اجرایی شدن قوانین مالیاتی حضرت علی (ع) بر میزان مالیات دریافتی، اثر آن بر ضریب جینی در ایران بصورت غیرمستقیم بدست می آید. بر اساس این پژوهش امکان اجرایی شدن قوانین مالیاتی حضرت علی (ع) در ایران وجود دارد. هم چنین اثر کاهشی و معنادار مالیات بر ضریب جینی روشن می گردد. با توجه به اینکه این قوانین منجر به قرارگرفتن زکات در زمره مالیات های رسمی شده و در نهایت باعث افزایش مقدار مالیات اخذ شده می شود، پس این قوانین نیز تاثیر کاهشی ومعناداری بر ضریب جینی دارند.