مالکیت حرم ها از منظر فقه و حقوق

اصطلاح مالکیت به معنای رابطه ای اعتباری و عقلایی است که میان شخص حقیقی یا حقوقی با شیی مادی یا امر معنوی برقرار می باشد . بر طبق ملکیت عنوان های حقوقی ، مالکیت امام به معنای مالکیت منصب امامت و رهبری و مالکیت به جهت عنوان امامت است و پس از رحلت امام به وراث به ارث نمی رسد بلکه به امام بعدی منتقل می شود . قانون اوقاف در ماده 3 مالک مال موقوفه را دارای شخصیت حقوقی می داند . طبق این ماده موقوفه حرم رضوی دارای شخصیت حقوقی است و حضرت رضا علیه السلام   شخص حقوقی است  چون دارای منصب امامت و ولایت بر مردم از جانب خداوند متعال است و این از بزرگ ترین حقوق است . لذا بر طبق این ماده خود حضرت رضا علیه السلام مالک حرم شناخته میشوند و چون هر شخص حقوقی برای انجام کارهای خود نیازمند مدیر و نماینده است ، نماینده وقف متولی آن است و کارهای وقف را متولی انجام می دهدو این متولی تنها گرداننده و اداره کننده موقوفه است و عنوان مالک نمی تواند داشته باشد و ملکیت اموال منقول و غیر منقول که در حرم های مطهر وجود دارد ، با عنوان وقفی حرم و اعتبار ذمه برای این عنوان ها امکان عقلی دارد و به دو دلیل سیره عقلا و سیره متشرعه اثبات می شود .