توانسنجی ایجاد خوشه های صنعتی در قطب های کشاورزی مناطق کوهستانی (مورد مطالعه: شهرستان طارم)

ایجاد و توسعه خوشه های صنعتی در قطب های کشاورزی مناطق کوهستانی راهکاری اساسی برای غلبه بر محدودیت های شغلی است. هدف از این پژوهش توان‎سنجی و اولویت بندی مکانی ایجاد خوشه های صنعتی در قطب های کشاورزی با استفاده از روش های سنجش از دور است که برای این هدف، شهرستان طارم به عنوان نمونه مطالعه شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و اسنادی، میدانی و تصاویر ماهواره‎ای استفاده شد. قلمرو مکانی پژوهش، محدوده شهرستان طارم در استان زنجان است. با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 8، نقشه های طبقه بندی شده اراضی استخراج شد. به منظور شناسایی الگوی پراکنش اراضی کشاورزی به ویژه خوشه های فعالیتی، داده های ماهواره ای با استفاده از نرم افزارهای ENVI، IDRISI SELVA و ARCGIS تحلیل فضایی شد. برای تعیین محدوده های مناسب برای خوشه های صنعتی با تاکید بر خوشه های کشاورزی از روش تحلیل لکه های داغ و آماره گتیس جی استفاده شد. بدین منظور، سه اولویت پهنه‎ای در شهرستان طارم شناسایی شد. اولویت اول، در محدوده سکونتگاه های اصلی شهرستان طارم یعنی چورزق، آب بر و گیلوان قرار گرفته است. برتری نسبی این پهنه بیشتر به خاطر وجود منابع انسانی این محدوده ها است که امکان برنامه ریزی خوشه های صنعتی-کشاورزی را با تکیه به وجود سرمایه های انسانی ممکن می سازد. اولویت دوم، عمدتا در لایه بلافصل پهنه اول قرار دارد که به نوعی توانسته از پتانسیل های منابع انسانی مربوط به اولویت اول، بهره گیرد. اولویت سوم، از منابع انسانی فاصله بیشتری دارد، اما سایر پتانسیل ها در این مناطق، امکان گسترش خوشه های صنعتی-کشاورزی را در این محدوده ها فراهم می سازد. آنچه که در بررسی این خوشه ها نیز مشخص است، وجود فضاهای بیشتر در محدوده چورزق برای گسترش خوشه های صنعتی-کشاورزی است که در واقع تمرکز پتانسیل ها را در محدوده بیشتری ممکن می سازد.