کتیبه پارچه ای ترکیب بند محتشم دوره مظفرالدین شاه

کتیبه ها در تاریخ خوشنویسی ایران جایگاهی ویژه دارند. از دوره صفویه به بعد، علاوه بر آیات قرآن، ادعیه و اشعار مذهبی شیعه نیز بارها کتیبه نویسی شده اند. در این میان، ترکیب بند عاشورایی محتشم کاشانی جایگاه منحصربه فردی دارد، چه آنکه به فاصله اندکی پس از مرگ شاعر شاهد کتیبه نویسی آن در مناطق مختلف هستیم. در دوره قاجار و با ظهور خوشنویسانی چون میرزا غلامرضا و شاگردانش چون میرزاعمو و دیگران، کتیبه نویسی به شکوه و اوج خود رسید و آثار ارزشمندی در این حوزه خلق شد. از جمله این آثار کتیبه پارچه ای محتشم کاشانی متعلق به دوره مظفرالدین شاه قاجار است. این اثر در حدود ده متر طول داشته و حاشیه آن را گل های رنگ آمیزی شده فراگرفته اند. احتمالاتی مبنی بر انتساب اثر به میرزاعمو وجود دارد، اما طرز خوشنویسی آن متفاوت از میرزاعموست. با وجود این، کیفیت و اصول حاکم بر شیوه خوشنویسی اثر این احتمال را تقویت می کند که کاتب یکی از شاگردان و تاثیرپذیرفتگان میرزاغلامرضا باشد. کتیبه های پارچه ای کاربرد بسیاری در طول تاریخ داشته اند، اما از آنجا که در معرض آسیب بوده اند تعداد کمی از آن ها باقی مانده است. از این جهت، کتیبه محتشم دوره مظفرالدین شاه هم به واسطه کیفیت خط و هم از جنبه فنی (اجرا بر پارچه) حایز اهمیت است.