مفهوم سازی «تعارف» در آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان

تعارف از مهم ترین مولفه های هویت فرهنگی ایرانیان و عنصر اصلی ادب آیینی فارسی است و نقش مهمی را در ارتباطات ایرانیان و ارتباطات بین فرهنگی میان ایرانیان و غیرایرانیان ایفا می کند. شناسایی تعارف یکی از امکان ها و شرایط عمده در شناسایی وضعیت فرهنگ و زندگی روزمره ایرانی است. این مقاله با بهره گیری از جامعه شناسی صوری زیمل و نظریه کنش گفتار آستین در زبان شناسی به بررسی جایگاه «تعارف ایرانی» در آموزش زبان فارسی و پیچیدگی های کلامی آن می پردازد. تعارف، علی رغم در هم تنیدگی با زبان و فرهنگ ایرانی، در پژوهش های زبان و فرهنگ ایرانی به عنوان زبان دوم چندان مورد توجه نیست. تعارف ایرانی جنبه های مختلف و متعددی دارد و به نسبت موقعیت، سن، تحصیلات و سطح اجتماعی افراد متغیر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان آگاهی و دیدگاه فارسی آموزان خارجی از یادگیری تعارفات ایرانی هنگام قرارگیری آن ها در شرایط مختلف است و نیز روش تحقیق به صورت مصاحبه غیر حضوری با فارسی آموزان خارجی انجام شد. نتایج پژوهش نشان می دهد. میزان آگاهی بسیاری از فارسی آموزان خارجی برای یادگیری تعارفات ایرانی زیاد بود و آموزش تعارفات ایرانی را برای ارتقاء کیفیت یادگیری زبان فارسی الزامی دانستند. به دلیل ناآشنایی زبان آموزان غیرفارسی زبان با تعداد محدودی از ساختارهای اجتماعی تعارف و کنش های گفتاری با مشکل مواجهه می شدند. هم چنین یافته ها نشان می دهد که آشنایی با سازوکار فرهنگی تعارف، موجب دریافت بهتر پیام های تعارف توسط فارسی آموزان می شود به طوری که در تقویت ارتباطات اجتماعی می توانند آگاهانه از آن استفاده کنند.