بررسی استعاره های فضایی یاس و امید در چهار رمان چهار دهه اخیر

ادبیات در هر دوره ای نشان دهنده و بازتاب شرایط جامعه از پیشرفت و افول، یاس و امید مردمان بوده است. شادی و غم دو عنصر مهم در زندگی است که تبلور آن در زبان و ادبیات نیز نمود پیدا کرده است. پژوهش حاضر سعی داشته به بررسی استعاره های یاس و امید در نمونه هایی از ادبیات چهار دهه اخیر و تاثیر جامعه بر آن از میان پرمخاطب ترین رمان های چهار دهه اخیر بر اساس چارچوب لیکاف (1980) بپردازد. بدین منظور چهار رمان پرمخاطب، از دهه 60 «نخل های بی سر»، 70 «روی ماه خدا را ببوس»، 80 «چراغ ها را من خاموش می کنم» و رمان دهه 90 «پاییز فصل آخر است» به شیوه توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. پیکره پژوهش جملاتی از هر چهار رمان است که جداگانه بررسی و استعاره های بالا و پایین که حاکی از امید و یاس است استخراج و جداگانه تحلیل گردید. یافته ها نشان دادکه در ادبیات هر چهار دهه استعاره های پایین بیشتر استفاده شده و بیشترین فراوانی آن در دهه 90 پدیدار گشته و شرایط و فضای جامعه در فرازوفرود این استعاره ها موثر بوده است.