درآمدی بر باورها و اعتقادات مذهبی مردم نهاوند در دوران خلافت بنی عباس (132- 656 هجری)

شاید بتوان مهمترین تحول فرهنگی در عصر بنی عباس در منطقه جبال به ویژه ناحیه نهاوند را تغییرات فراوان در باورها، اعتقادات دینی و رواج فرق و مذاهب جدید دانست. قراین و شواهد نشان می دهند که این منطقه به علت موقعیت خاص جغرافیایی و قرارگرفتن بر سر راه های تجاری باستانی و همجواری با سرزمین میانرودان و تاثیرپذیری از وضعیت خاص فرهنگی آن منطقه، از تنوع و تشتت آراء و عقاید و باورهای دینی_مذهبی برخوردار بوده است. با وجود این، برخی نویسندگان کتب تاریخی و فرق اسلامی با قاطعیت درباره دین و مذهب مردم نهاوند اظهار نظر کرده و آنها را در زمره باورمندان مذاهب انحرافی، افراطی و غالیانه مشبهه و مجسمه قلمداد کرده اند.این مقاله در پی آن است تا با رویکردی توصیفی_تحلیلی، روند شکل گیری و ظهور فرقه های مذهبی خرمدینیه، اسماعیلیه و شیعه را در فاصله سال های 132 تا 656 هجری در ناحیه نهاوند، بیان کرده، چگونگی رسوخ و نفوذ اندیشه های افراطی تشبیه و تجسیم در میان برخی از پیروان آیین تشیع را مورد بررسی قرار دهد.