زیبایی شناسی خطبه شانزدهم نهج البلاغه در پرتو نقد فرمالیستی

نهج البلاغه اثری ارزشمند است که تحلیل و بررسی متن این کتاب از دیدگاه مکتب فرمالیستی، می تواند جلوه ها و زیبایی های ظاهری و باطنی آن را آشکار سازد. فرمالیست ها به بررسی جنبه های شکلی و صوری اثر می پردازند و آن را فارغ از بافت های تاریخی، اجتماعی، روانی و حواشی متن بررسی می کنند. در این پژوهش نیز به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مولفه های نقد فرمالیستی، به تحلیل و بررسی خطبه شانزدهم نهج البلاغه پرداخته شده است. این هدف از طریق بررسی و تحلیل بافت اثر ادبی و عناصر تشکیل دهنده آن یعنی صامت ها و مصوت ها، هجاها، صور خیال، استعاره ها، سجع ها و... صورت گرفته است. از یافته های تحقیق این گونه استنباط می شود که حضرت امیر (ع) برای خلق چنین اثری تنها به محتوای متن توجه نداشته اند، بلکه روساخت و فرم آن نیز برای ایشان اهمیت داشته است. امام (ع) با آراستن فرم اثر به انواع شگردهای هنری و بیانی به آفرینش معناهایی فراتر از معانی قاموسی واژگان دست زده است.