تقنیات المده ودورها فی التشفیر وفک التشفیر فی روایه ابواب المدینه لإلیاس خوری

الیاس خوری یکی از نویسندگان برجسته لبنانی و از چهره های سرآمد نگارش ادبیات شگرف در رمان عربی است. بازی هنرمندانه با زمان، نقشی بنیادین در آفرینش جهان داستانی شگرف رمان های الیاس خوری دارد. شگردهای دیرش در آفرینش و رازناکی جهان داستانی این نویسنده به ویژه در رمان کوتاه و فشرده و رازناک ابواب المدینه بسیار کارگر افتاده است. دیرش، از مفاهیم مهم نقد ساختارگرا و به ویژه در نظریه ژرار ژنت برای بررسی زمان رمان است. این پژوهش از رهگذر بررسی ساختارشناسانه شگردهای دیرش یا شتاب های چهارگانه روایت (چکیده، حذف، درنگ و صحنه نمایش) بر پایه کتاب گفتمان داستان ژنت، در پی کمک به شناخت جهان داستانی الیاس خوری و به ویژه یکی از مهم ترین شگردهایی است که در آفرینش این جهان رازناک و مه آلود نقش داشته است. فشردن هزار سال سرگذشت در 112 صفحه که جهانی رازناک و پر ابهام آفریده است، نشان از کاربست هنرمندانه زمان به ویژه شگردهای دیرش دارد که از سنجش مدت زمان گاهشماریک سرگذشت با مدت زمان تخیلی داستان به دست می آید. چهار شگرد دیرش شتاب داستان را افزایش یا کاهش داده و به رازناکی و رازگشایی داستان یاری رسانده. با چکیده و حذف، شتاب و رازناکی داستان افزایش و با درنگ و صحنه نمایش، شتاب و رازناکی داستان کم شده. در حذف های در پرده و در پندار نیز گاه کاهش شتاب و بست و گشاد راز دیده می شود. روی هم رفته، از آنجا که رمان از شگردهای دیرش به خوبی بهره برده است توانسته «هزار سال» سرگذشت یا تاریخ را در رمانی کوتاه و رازآلود بگنجاند.