مدل تبیین خودناتوان سازی تحصیلی براساس سبک های اسنادی با نقش میانجی خودتنظیمی هیجانی و جهت گیری اهداف پیشرفت دانش آموزان شاهد و ایثارگر مقطع دوم متوسطه شهر یاسوج

مفهوم خودناتوان سازی تحصیلی به عنوان آسیبی روان شناختی شایع در میان فراگیران نظام های آموزشی مدنظر است. این پژوهش با هدف ارایه مدل تبیین خودناتوان سازی تحصیلی براساس سبک های اسنادی با نقش میانجی خودتنظیمی هیجانی و جهت گیری اهداف پیشرفت دانش آموزان انجام گرفت.

روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی با استفاده از مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری را تمامی دانش آموزان دختر و پسر شاهد و ایثارگر مقطع (دوره) دوم متوسطه در مدارس شاهد شهر یاسوج در سال تحصیلی 98-1397 تشکیل دادند که به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. نمونه پژوهش 280 نفر از دانش آموزان بودند که با رضایت آگاهانه به سوالات پرسش نامه ها پاسخ دادند. تعدادی از پاسخ نامه ها به علت داده های پرت یا تکمیل نبودن پرسش نامه ها کنار گذاشته شدند و درمجموع داده های 259 نفر تحلیل شد. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس خودناتوان سازی تحصیلی (شوینگر و استینسمر-پلستر، 2011)، پرسش نامه سبک های اسنادی (پترسون و همکاران، 1982)، پرسش نامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (بوفارد و همکاران، 1995) و پرسش نامه هدف پیشرفت (الیوت و مک گریگور، 2001) بود. داده ها با ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری در سطح خطای 0٫05 در نرم افزارهای SPSS نسخه 23 و AMOS نسخه 24 تجزیه و تحلیل شد.

اثر مستقیم سبک های اسنادی بر خودناتوان سازی تحصیلی (0٫001>p، 0٫23-=β) و بر جهت گیری اهداف پیشرفت (0٫001>p، 0٫39=β) و بر خودتنظیمی (0٫001>p، 0٫44=β) معنادار بود. اثرهای مستقیم جهت گیری اهداف پیشرفت (0٫001>p، 0٫20-=β) و خودتنظیمی (0٫001>p، 0٫23-=β) بر خودناتوان سازی تحصیلی معنادار بود. اثر غیرمستقیم سبک های اسنادی به واسطه جهت گیری اهداف پیشرفت (0٫001>p، 0٫078-=β) و اثر غیرمستقیم سبک های اسنادی به واسطه خودتنظیمی (0٫001>p، 0٫10-=β) بر خودناتوان سازی معنادار بود. به علاوه مدل مفروض پژوهش با داده های گردآوری شده برازش مطلوبی داشت (0٫025=RMSEA، 0٫98=GFI، 0٫98=NFI، 0٫99=CFI، 1٫15=x2/df).

براساس نتایج پژوهش، سبک های اسنادی با نقش میانجی خودتنظیمی و جهت گیری اهداف پیشرفت می تواند مدل مطلوبی برای تبیین خودناتوان سازی تحصیلی باشد و بر این اساس می توان برای بهبود عملکرد دانش آموزان اقدام کرد.