اخذ نظریه از جامعه ‎شناسی و تطبیق نابجای آن با متون دینی؛ نقدی بر کتاب «نظریه عرفی شدن با رویکرد اجتهادی تجربی»

این مقاله به بررسی انتقادی کتاب نظریه عرفی‎شدن با رویکرد اجتهادی تجربی[1] پرداخته است. در این نقد، دو مشکل اساسی و محوری که به کلیت این کتاب برمی‎گردد، مبنای مقاله حاضر قرار گرفته است. این دو مشکل یا نارسایی جدی در دو بخش متفاوت و ذیل عناوین «اخذ و تطبیق نابجا» و «خلط مدل تبیینی با نظریه» به تفصیل تشریح شده‎اند. در بخش اول، با اقامه استدلال‎هایی درخصوص تز عرفی‎شدن در ادبیات جامعه‎شناسی نشان داده شده که تطبیق مباحث درون‎دینی درخصوص نقصان ایمان، که مقوله‎ای عام و فراتاریخی است، با مباحث جامعه‎شناختی مربوط به تز عرفی‎شدن، که امری غیرعام و تاریخی است، را باید مصداق اخذ و تطبیق نابجا محسوب نمود. در بخش دوم، نکات استدلالی متعددی ارایه شد تا نشان داده شود حداکثر کاری که آقای دکتر بستان در کتاب‎شان انجام داده‎اند، تبدیل یک مدل تبیینی اشباع‎شده به یک مدل تبیینی امساکی بوده است که نباید آن را با نظریه خلط نمود.