مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با آموزش راهبردهای مقابله ای بر عزت نفس و خودکارآمدی والدگری مادران کودکان اختلال طیف اتیسم

تولد کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم، موجب بروز چالش در خانواده به ویژه برای مادر می شود. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با آموزش راهبردهای مقابله ای بر افزایش عزت نفس و خودکارآمدی والدگری مادران کودکان با اختلال طیف اتیسم بود.

روش پژوهش، نیمه آزمایشی چندگروهی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و دوره پیگیری همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری را تمامی مادران کودکان با اختلال طیف اتیسم تشکیل دادند که در مراکز آموزشی درمانی خاص کودکان طیف اتیسم شهر بوشهر مشغول به تحصیل یا درمان بودند. از میان آن ها سی نفر واجد شرایط به صورت نمونه دردسترس وارد مطالعه شدند و به طور تصادفی در سه گروه (درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، آموزش راهبردهای مقابله ای، گواه) قرار گرفتند. فقط گروه های آزمایش هرکدام در هشت جلسه درمانی، هفته ای یک جلسه نوددقیقه ای شرکت کردند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس عزت نفس روزنبرگ (روزنبرگ، 1965) و مقیاس خودکارآمدی والدگری (دومکا و همکاران، 1996) بود. داده ها با آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح احتمال 0٫05 توسط نرم افزار SPSS نسخه 16 تحلیل شدند.

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و آموزش راهبردهای مقابله ای بر افزایش عزت نفس و خودکارآمدی والدگری مادران گروه های آزمایش درمقایسه با گروه گواه، به طور معناداری اثربخش بود (0٫001>p). اثر هر دو مداخله از مراحل پیش آزمون تا پس آزمون (0٫001>p) و از مراحل پیش آزمون تا پیگیری (0٫001>p) معنادار شد؛ اما از مراحل پس آزمون تا پیگیری معنادار نبود (0٫05<p). همچنین بین میانگین نمرات گروه های آزمایش در متغیرهای عزت نفس (0٫668=p) و خودکارآمدی والدگری (0٫056=p) تفاوت معناداری مشاهده نشد.

براساس یافته های پژوهش، هر دو مداخله بر افزایش عزت نفس و خودکارآمدی والدگری اثربخش است و تفاوت معناداری بین اثربخشی این دو مداخله وجود ندارد؛ ازاین رو، درمانگران می توانند از این دو رویکرد درمانی و آموزشی به ویژه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد که موج نوینی از درمان های شناختی رفتاری است، استفاده کنند.