اثر سیستم های مختلف خاک‏ورزی بر صفات مرتبط با عمکرد و کیفیت دانه ارقام نخود پاییزه (Cicer arietinum L.)

این مطالعه به منظور بررسی اثر روش‏های مختلف خاکورزی شامل حفاظتی و مرسوم بر صفات مرتبط با عملکرد و کیفیت دانه چند رقم نخود پاییزه اجرا گردید. آزمایش بصورت اسپلیت‏پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 1400-1399 اجرا شد. روش‏های خاک‏ورزی شامل خاک ورزی مرسوم، خاک ورزی کاهشی و بدون خاک‏ورزی به عنوان فاکتور اصلی و ارقام نخود (عادل، آرمان، هاشم، منصور، آزاد، آزکان، آکسو و گوکسو) به عنوان فاکتور فرعی لحاظ شدند. در بین صفات مورد بررسی تنها وزن صددانه به طور معنی داری تحت تاثیر سیستم های خاک ورزی و اثر متقابل خاک ورزی و رقم قرار گرفت. بالاترین وزن صددانه (42 گرم) در رقم آکسو تحت سیستم بدون خاک ورزی به دست آمد، در صورتی که کمترین مقدار این صفت در هر سه سیستم خاک ورزی در ارقام آرمان و هاشم ثبت شد. با وجود این، اثر رقم بر صفات وزن صددانه، تعداد غلاف در بوته، شاخص برداشت، شاخص تلاش زادآوری و درصد پروتیین دانه معنی دار بود. بالاترین شاخص برداشت (47 درصد) در رقم عادل و بیشترین میزان پروتیین دانه (19 درصد) در رقم منصور مشاهده شد. به طور کلی، یافته های این پژوهش نشان داد، عملکرد نخود و صفات مرتبط با آن (به استثنای وزن صددانه) و نیز کیفیت دانه به طور معنی داری تحت تاثیر روش های خاک ورزی قرار نگرفتند. بین ارقام مورد بررسی نیز از نظر عملکرد دانه تفاوت معنی داری دیده نشد، اگرچه اختلاف بین آن ها از نظر برخی از صفات مرتبط با عملکرد و نیز درصد پروتیین دانه معنی دار بود.