مطالعه اثر تنش کمبود آب و گونه های مختلف قارچ میکوریز آربوسکولار بر عملکرد اقتصادی، ‏عملکرد اسانس و رنگیزه های فتوسنتزی گیاه دارویی ریحان‏‎

قارچ های میکوریز آربوسکولار از عوامل بهبوددهنده رشد و عملکرد ‏گیاهان هستند. این قارچ‎‏ ‏‎ها از طریق ایجاد ‏تغییرات ‏در برخی از خصوصیات ریشه و جذب عناصرغذایی در ‏گیاهان میزبان موجب تخفیف در اثرات تخریبی حاصل ‏از تنش کمبود آب می‎‏ ‏‎شوند. مطالعه حاضر با ‏هدف ارزیابی عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی ‏ریحان‎ ‎در شرایط گلخانه-‏‏‎ای تحت تاثیر تنش رطوبت به همراه سه گونه ‏قارچ میکوریز آربوسکولار بر روی صفات ‏مورفولوژیکی یا زراعی، ‏رنگیز ه های گیاهی، درصد و عملکرد اسانس این گیاه انجام شد. ‏

‏آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح ‏پایه بلوک‎‏ ‏‎های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. ‏فاکتورهای ‏آزمایشی شامل تنش رطوبت در چهار سطح 25‏‎ ‎‏(تنش شدید)، 50 (تنش متوسط)، 75 (تنش ملایم) و 100 ‏‏(بدون تنش) درصد ‏ظرفیت ‏مزرعه ای، سه گونه قارچ میکوریز آربوسکولارClarodeoglomus etunicatum (Glomus ‎etunicatum), Funneliformis mosseae (Glomus mosseae), Rhizophagus irregularis (Glomus ‎intraradices)‎‏‎‏ و‏ تیمار شاهد بود. ‏

مطابق نتایج به دست آمده ‏افزایش سطح تنش ‏کم‎ ‎آبی باعث کاهش عملکرد بخش هوایی، به عنوان عملکرد ‏اقتصادی ریحان گردید اما همزیستی با میکوریز باعث ‏کاهش اثرات مخرب تنش کم‎ ‎آبی بر گیاه شد. ‏مقادیر پایین و ‏متوسط تنش کم‎ ‎آبی ‏درصد اسانس را افزایش و ‏عملکرد اسانس را کاهش داد.

با توجه به نتایج آزمایش می توان بیان کرد که ‏F. mosseae‏ در مقایسه با سایر گونه ها تاثیر بیشتری در ‏‏بهبود ‏اثرات سوء ناشی از تنش کم آبی در اکثر صفات مورد ارزیابی داشت. درحالی که تاثیر قارچ‏‎ R. irregularis ‎‏بر ‏درصد و عملکرد اسانس بالاتر از گونه ‏‎ F. mosseae‏‏بود.