مطالعه سه جمعیت گیاه دارویی آویشن شیرازی (Zataria multiflora) از نظر صفات زراعی و فیتوشیمیایی در اصفهان

آویشن شیرازی (Zataria multiflora L.) گیاهی دارویی و ارزشمند از نظر اقتصادی می‏باشد که مواد موثره آن در داروسازی استفاده می‏شود. از آنجا که تحقیقات در زمینه زراعی روی این گیاه ناچیز است از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی واکنش جمعیت‏های جمع آوری شده از رویشگاه‏های مختلف گیاه به کشت در یک محل پایه ‏گذاری گردید.

مواد و روش‏ها: 

آزمایش طی سال‏های 1398- 1396 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار روی سه جمعیت آویشن شیرازی از رویشگاه ‏های استان شامل جمعیت‏های باغ ‏بهادران، فولادشهر و شهرضا انجام شد.

یافته‏ ها:

 جمعیت‏ها از نظر اکثر صفات مورد مطالعه تفاوت معنی‏داری داشتند. جمعیت باغ‏بهادران، با متوسط عملکرد بذر، عملکرد خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس (به ترتیب 3/3، 1764 و 2/60 کیلوگرم در هکتار) تیمار برتر تشخیص داده شد. تفاوت صفات عملکرد اندام هوایی، اسانس و بذر جمعیت‏ها در سال‏های آزمایش معنی‏دار بود. برهمکنش جمعیت در سال نشان داد که جمعیت باغ‏بهادران در سال دوم از عملکرد بذر و اندام هوایی بالاتری برخوردار بود ولی تفاوت معنی‏داری با جمعیت شهرضا نشان نداد. 18 ترکیب در اسانس جمعیت‏ها وجود داشت و کارواکرول ترکیب غالب اسانس بود که مقدار آن از 2/31 تا 61 درصد در دو سال آزمایش متغیر نشان داد.

نتیجه‏ گیری:

 جمعیت‏های مورد مطالعه تنوع ژنتیکی برای صفات مختلف از جمله عملکرد اندام هوایی، عملکرد بذر و درصد اسانس داشتند که می تواند زمینه‏ ساز انجام کارهای اصلاحی گردد. همچنین گیاه منبع خوبی به منظور تامین ترکیب کارواکرول مورد استفاده در صنایع غذایی و دارویی می‏باشد.