تدوین الگوی مفهومی یادگیری ریاضی و فعالیت های شناختی بهبود دهنده یادگیری در دانش آموزان با اختلال یادگیری ریاضی

پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی مفهومی یادگیری ریاضی و ارایه فعالیت های شناختی بهبود دهنده یادگیری در دانش آموزان با اختلال یادگیری ریاضی در دو مرحله انجام شد.    رویکرد پژوهش، کیفی و با روش تحلیل مضمون بود. جامعه مورد مطالعه شامل منابع نوشتاری مرتبط با اختلال یادگیری ریاضی در ایران و خارج از کشور، در سال های 1370- 1401  بود. در مرحله اول، متون نظری با روش نمونه گیری هدفمند و ابزار سندکاوی با روش کتابخانه ای انتخاب شدند. تعداد 53 منبع مورد بررسی قرار گرفت و داده ها به اشباع رسید. داده ها بر اساس روش براون و کلارک (2006) تحلیل شد و تعداد 235 کد به دست آمد. با تقلیل کدها، تعداد 80 کد پایه، 21 مفهوم فرعی و 8 مفهوم اصلی استخراج گردید. یافته ها نشان می دهد 8 مفهوم اصلی یادگیری ریاضی شامل عملیات محاسباتی، جایگاه عدد، اندازه گیری، درک زبان ریاضی، زمان، حل مسیله، تجسم و مقایسه اشکال و مفهوم پول بودند. داده ها و الگوی مفهومی طراحی شده مطابق با معیارهای اعتبارسنجی یافته های کیفی، توسط 10 نفر از متخصصان بازنگری شد که اعتبار آن بر اساس معیار هولستی برابر با 97/0 بود. در مرحله دوم از پژوهش، 44 فعالیت شناختی بهبود دهنده یادگیری ریاضی با 8 مفهوم اصلی یادگیری ریاضی منطبق شدند و توسط متخصصین، با استفاده از ضریب نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا روایی سنجی صورت گرفت.  یافته ها حاکی از آن بود که الگوی مفهومی یادگیری ریاضی و مفاهیم شناختی دارای 21 مفهوم فرعی و 8 مفهوم اصلی است. مفاهیم اصلی به دست آمده شامل عملیات محاسباتی، جایگاه عدد، اندازه گیری، درک زبان ریاضی، زمان، حل مسیله، تجسم و مقایسه اشکال و مفهوم پول می باشند. ضریب توافق مرتبط بودن برابر با 98/0 و ضریب توافق ضروری بودن برابر با 97/0 و در سطح بسیار مطلوب بودند. الگوی حاصل شده از بررسی متون علمی در این پژوهش، دربردارنده ابعاد اصلی یادگیری ریاضی است و فعالیت های شناختی ارایه شده در آن که جنبه ی بازی و سرگرمی دارد، می تواند به یادگیری ریاضی کمک نماید. لذا، از آنجایی که فهم و یادگیری ریاضیات بر مفاهیم انتزاعی استوار است و این دانش آموزان در درک مفاهیم انتزاعی مشکلات عدیده دارند، پیشنهاد می شود از یافته های این پژوهش، جهت افزایش نگرش مثبت و اشتیاق دانش آموزان نسبت به ریاضی و عمق بخشیدن به یادگیری استفاده شود.