بازتاب نیازهای بنیادین انسان در اشعار مهدی حمیدی شیرازی و فریدون مشیری با تکیه بر نظریه انتخاب ویلیام گلسر

بی تردید دغدغه هر انسانی در زندگی رسیدن به دنیای مطلوبی است که آن را در ذهن خود میپروراند و برای دستیابی به آن، در صدد رفع موانع برمی آید. از جمله موانعی که با برداشتن آن رسیدن به زندگی مطلوب میسر خواهد شد، نیازها هستند. لذا این انگیزه انسان را به سوی شناخت و ارضای نیازهایش راهبر خواهد شد. ویلیام گلسر از روانشناسانی است که نظریه ای مبتنی بر کنترل درونی، به نام نظریه انتخاب را ارایه داده و در آن پنج نیاز بنیادین انسان را که شامل بقا، عشق، قدرت، آزادی و تفریح است مطرح نموده و معتقد است هر رفتاری که از انسان سر میزند در جهت ارضای این پنج نیاز است. با توجه به رابطه عمیق ادبیات غنی فارسی و علم روانشناسی میتوان آثار ادب فارسی را بر اساس نظریه های مطرح دنیا مورد تحلیل و بررسی قرار داد. هدف از این تحقیق بررسی نیازهای بنیادین انسان در اشعار مهدی حمیدی شیرازی و فریدون مشیری با تکیه بر نظریه انتخاب گلسر میباشد.

پژوهش حاضر مطالعه ای نظری است که با ابزار فیش برداری و مراجعه به منابع کتابخانه ای، به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه کتاب اشک معشوق، مجموعه اشعار حمیدی شیرازی از انتشارات صدای معاصر و بازتاب نفس صبحدمان، کلیات اشعار فریدون مشیری از نشر چشمه است.

مطالعه اشعار حمیدی شیرازی و مشیری نشان میدهد نیاز عشق بیش از سایر نیازها در اشعارشان نمود یافته است. همچنین شواهدی مبنی بر نیاز بقا، قدرت، آزادی و تفریح در اشعار دو شاعر قابل مشاهده است که بیانگر توجه آنها به ارضای این نیازها در انسان بوده است. در شعر حمیدی با توجه به صراحت گفتارش، و آنچه خود در باب دلدادگیش بیان داشته، این نتیجه حاصل میشود که پرداختن به هر یک از نیازها و ارضای آنها اغلب در گرو توفیق او در روابط عاشقانه اش بوده است؛ در مقابل مشیری در بیان احساسات و ابراز نیازهای درونی از دایره من شخصی شاعر فراتر رفته و ارضای هر نیاز را برای همگان بایسته و شایسته میداند.

حمیدی شیرازی و مشیری در آفرینش آثار منظوم خود، تحت تاثیر عواملی بودند که ارتباط مستقیم با درونیات آنها داشته و همین امر سبب شده نیازهای بنیادین انسان در اشعارشان مجال بروز یابد.