تحلیل اشعار سیمین بهبهانی بر اساس مولفه های شخصیت از دیدگاه نقد روانشناسی کارن هورنای

نقد روانشناسی شخصیت از جمله حیطه های جدید در عرصه پژوهشهای ادبی است. یکی از نظریات نوین و تاثیرگذار در نقد ادبی بمنظور تبیین شخصیت، نظریه کارن هورنای است. کارن هورنای روانشناس برجسته آلمانی میباشد که برخلاف استادش فروید، ریشه رفتارهای انسان را نه در سایقه های فیزیولوژیک و مشکلات مادرزادی، بلکه حاصل و برآیند عوامل محیطی و اجتماعی میداند. هورنای با مطرح نمودن نظریه «تیپهای شخصیتی سه گانه»، به نقش موثر جامعه و محیط پیرامون بر رفتار آدمی تاکید ورزید. هدف پژوهش پیش رو تحلیل و واکاوی اشعار سیمین بهبهانی، شاعر برجسته معاصر، بر مبنای نظریه روانشناسی اجتماعی کارن هورنای میباشد.

روش مطالعه در پژوهش پیش رو توصیفی تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و شیوه سندکاوی است. جامعه آماری در این مقاله، مجموعه اشعار سیمین بهبهانی میباشد. مصادیق بصورت گزینشی و سامانمند انتخاب شده است و برای رسیدن به اهداف مقاله و به دست آوردن اطلاعات لازم، اشعاری را که از جهات مضمونی با محتوای پژوهش منطبق است، در حد گنجایش مقاله، مطرح نموده ایم.

طبق یافته های پژوهش به دلیل تجارب تلخ جهان پیرامون، اوضاع و شرایط اجتماعی، تبعیض و نابرابری، جهتگیریهای روحی و روانی روان رنجورانه ای را در اشعار سیمین میتوان مشاهده نمود که از دیدگاه هورنای، حاصل اضطراب در دنیای پیرامون شاعر است.

اضطراب اساسی در اشعار سیمین بهبهانی سبب شکلگیری هر سه تیپ شخصیتی مهرطلب، عزلت طلب و برتری طلب شده است. مشکلات اجتماعی، اوضاع سیاسی و فرهنگی، فقر، ناکامیهای فردی، شکست عاطفی همگی از جمله علل و دلایل جهتگیریهای روحی و رفتاری شاعر در قالب سه تیپ شخصیتی یادشده از نظر کارن هورنای میباشد.