بررسی حجم آب کاربردی، بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب در باغات انجیر کشور

انجیر به دلیل ارزش غذایی، عملکرد و ارزش اقتصادی بالا و مقاومت به شرایط نامناسب اقلیمی از محصولات عمده باغی کشور است. در رابطه با حجم آب کاربردی و بهره وری آب این محصول در کشور، مطالعه جامعی صورت نگرفته است. لذا این پژوهش، باهدف تعیین حجم آب آبیاری و بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب انجیر، تحت مدیریت بهره برداران در قطب های تولید این محصول اجرا شد. بدین منظور تعداد 100 باغ در استان های لرستان، کرمانشاه، فارس، کرمان و خوزستان در طول فصل زراعی 1399-1398 مورد ارزیابی قرار گرفتند. حجم آب آبیاری در مناطق مورد مطالعه از 7706  تا 13471 مترمکعب بر هکتار متغیر و میانگین آن 10428 مترمکعب بر هکتار شد. روش آبیاری قطره ای نسبت به روش آبیاری سطحی به میزان 6/23 درصد حجم آب کاربردی را کاهش داده است. بهره وری آب در مناطق تولید انجیر از 3/0 تا 58/1 کیلوگرم بر مترمکعب متغیر و متوسط آن 16/1 کیلوگرم بر مترمکعب بود. میزان بهره وری آب در روش آبیاری قطره ای و سطحی به ترتیب 58/1 و 99/0 کیلوگرم بر مترمکعب تعیین شد. میانگین بهره وری خالص و ناخالص اقتصادی آب در مناطق مورد مطالعه به ترتیب 9/50 و 2/111 هزار ریال به ازای هر مترمکعب آب بود. میانگین نیاز خالص آبیاری در مناطق مورد مطالعه به روش پنمن مانتیث و سند ملی به ترتیب 749 و 696 میلی متر تعیین شد. استفاده از سامانه آبیاری قطره ای بجای سامانه آبیاری سطحی که باعث کاهش 6/23 درصدی در آب مصرفی و افزایش 60 درصدی در بهره وری آب می شود، توصیه می شود.